Gia vị là thứ không thể thiếu khi chế biến món ăn tuy nhiên có một số loại gia vị có thể gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là gan.
Gan được mệnh danh là “nhà máy hoá chất” của cơ thể bởi có đến 1500 phản ứng sinh hoá liên quan đến cơ quan nội tạng này. Gan liên tục sản xuất ra các loại hormone và hợp chất khác cho cơ thể.
Một khi gan tổn thương sẽ ảnh hưởng rất lớn tới những cơ quan nội tạng khác. Nguyên nhân gây ra các tổn thương cho gan phần nhiều là do những thói quen trong cuộc sống thường ngày, đặc biệt là thói quen ăn uống. Thậm chí, việc sử dụng sai các loại gia vị trong các bữa ăn cũng có thể gây hại cho gan còn hơn cả rượu.
Thức ăn có hàm lượng muối cao
Theo thông tin từ Bệnh viên Vinmec, nếu ăn quá nhiều muối có thể gây bệnh tăng huyết áp và cũng có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ. Điều này chủ yếu liên quan đến một chất có trong gia vị – safrole.
Safrole được liệt kê trong danh sách những chất gây ung thư. Nếu chỉ sử dụng một lượng nhỏ sẽ không gây ảnh hưởng đến cơ thể, tuy nhiên, trong thời gian dài, với sự tích tụ safrole trong gan sẽ dễ dẫn đến tổn thương, thậm chí là ung thư gan.
Đồng thời, cũng cần cẩn trọng khi ăn muối bởi nếu lượng natri hấp thụ quá nhiều sẽ tăng áp lực, gây hại cho gan và dẫn đến các bệnh lý về gan khác nhau. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo, mỗi người trung bình chỉ nên ăn 5gram muối mỗi ngày để đảm bảo sức khoẻ. Nên cần hạn chế các món ăn hại gan có nhiều muối như thịt xông khói, xúc xích, thức ăn mặn, mắm…
Chất ngọt nhân tạo
Các chất tạo ngọt nhân tạo có vị rất ngọt, nên thường được sử dụng trong công nghiệp chế biến kẹo, bánh… các chất này cũng là một trong các thức ăn hại gan, nếu tiêu thụ quá nhiều sẽ tạo ra các phản ứng có hại cho cơ thể. Khiến gan phải chịu áp lực lớn khi xử lý chúng.
Nước tương (xì dầu)
Nước tương là một loại nước chấm cũng như gia vị trong nấu ăn phổ biến với người Việt bởi hương vị thơm ngon. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá nhiều sẽ có ảnh hưởng nhất định tới sức khoẻ, đặc biệt là gan. Bởi nước tương có nguồn gốc từ quá trình lên men của đậu nành. Trong quá trình này sẽ sinh ra amoni nitrit – một chất có khả năng gây ung thư.
Gan là bộ phận thải độc chính của cơ thể, chính vì vậy, dù biết amoni nitrit là chất độc nhưng cơ thể vẫn vận chuyển đến gan để đào thải. Nếu sử dụng quá nhiều nước tương, đồng nghĩa với việc gia tăng tiếp xúc giữa gan và amoni nitrit sẽ khiến quá trình phân chia tế bào gan sẽ bị gián đoạn, ức chế. Thời gian dài, gan sẽ dần bị tổn thương thậm chí là xơ hóa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan.
Dầu ăn hỏng, dầu chiên lại nhiều lần
Không ít người cho rằng dầu ăn dù để bao lâu cũng không bị biến chất. Tuy nhiên, nếu để lâu ngày và không được bảo quản đúng cách, dầu ăn cũng sẽ bị giảm chất lượng vào tạo ra mùi hăng.
Dầu mỡ hỏng, chiên lại nhiều lần gây hại gan nghiêm trọng cần tránh dùng. Ảnh minh họa
Khi ngửi thấy mùi khác lạ trong dầu ăn, tốt nhất không nên tiếp tục sử dụng. Bởi khi dầu ăn biến chất sẽ sản sinh ra aflatoxin, độc tố này có thể gây ung thư gan với hàm lượng dưới 1mg, có hại cho gan rất lớn. Đồng thời, những loại dầu ăn khi quá hạn sẽ dần phân huỷ và sản sinh một số oxit, gốc tự do và các chất khác, có thể gây tổn thương tế bào gan và gây ra các bệnh về gan.
Đồng thời, việc sử dụng dầu ăn chiên lại nhiều lần dù có thể tiết kiệm hơn trong sinh hoạt nhưng cũng gây hại không nhỏ cho gan. Loại dầu này khi sử dụng liên tục có thể giải phóng nhiều hóa chất độc hại như acrolein, acrylamide, tetrahydropyran… gây tổn thương tế bào gan.
Đường
Nhiều người thường cho thêm đường vào món ăn để thu hút trẻ nhỏ, cũng có người ăn cơm với đường. Mặc dù, ai cũng biết ăn nhiều đường sẽ gây hại cho răng miệng, nhưng ít ai biết nó còn gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn thế. Tiêu thụ quá nhiều đường có thể gây hại gan.
Tại gan, đường fructose sẽ được chuyển hóa và một phần trở thành các giọt chất béo. Nếu sử dụng của nhiều đường tinh luyện và si-rô có hàm lượng fructose cao, chất béo sẽ tích tụ trong gan và gây ra các bệnh lý về gan.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng đường có thể gây hại gan tương đương với bia rượu, ngay cả khi bạn không bị thừa cân. Do đó, hạn chế ăn các thực phẩm chứa nhiều đường như bánh, kẹo ngọt là giải pháp tốt nhất để bảo vệ sức khỏe.
Dấu hiệu bất thường cảnh báo vấn đề về gan
Nếu cơ thể xuất hiện 2 trong số những bất thường dưới đây rất có thể đang cảnh báo những vấn đề liên quan đến gan cần đặc biệt lưu ý để bảo vệ sức khoẻ: Mệt mỏi, kém tập trung, sút cân không rõ nguyên nhân, tóc hai bên thái dương bạc sớm, mụn trứng cá; Mắt khô, ngứa, quầng thâm trầm trọng hơn và tăng tiết dịch nhầy ở mắt; Hơi thở và cơ thể có mùi khó chịu không rõ nguyên nhân, đánh răng hay nhai kẹo cũng khó giảm bớt; Xuất hiện nốt ruồi mạng nhện trên bàn tay hoặc gan bàn tay; Mất ngủ, hồi hộp, dễ thức giấc về đêm, tính tình nóng nảy.
Ngọc Nga (T/h)
https://vietq.vn/nhung-loai-gia-vi-dung-qua-nhieu-co-the-gay-hai-gan-can-tranh-dung-d212966.html
