Cá nổi tiếng là loại thực phẩm bổ dưỡng nhưng thực chế có nhiều loại cá không nên ăn nhiều vì chúng có thể gây ung thư, nguy hiểm tính mạng.
Cá là một trong những thức ăn đầu tiên xuất hiện trong bữa ăn của loài người. Qua nhiều giai đoạn lịch sử, cá luôn giữ vai trò quan trọng trong chế độ dinh dưỡng của con người từ xưa cho đến nay. Cá giàu dưỡng chất có lợi cho sức khỏe, được khuyến nghị nên đưa vào thực đơn hàng tuần.
Cá là thực phẩm chứa nguồn chất béo tốt nhất, giàu axit béo omega-3, 6, 9 và chứa rất ít cholesterol xấu… Omega-3 thấm qua màng tế bào, góp phần quan trọng vào quá trình truyền tín hiệu giữa các tế bào để có trái tim khỏe mạnh.
Ăn cá giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch, giảm hiện tượng máu bị vón cục dẫn tới tắc nghẽn mạch máu, phòng tránh đột quỵ… Người có bệnh tim mạch, rối loạn mỡ máu có thể ăn nhiều cá mỗi tuần, nhất là những loại cá tra, cá hồi, cá trích, cá thu.
Theo Hiệp hội tim mạch Hoa kỳ (AHA), những người không có tiền sử bệnh tim mạch nên ăn các loại cá khác nhau ít nhất hai lần mỗi tuần. Đối với những người từng có một trong những biểu hiện của bệnh tim mạch, AHA khuyến cáo bổ sung mỗi ngày một gram EPA và DHA.
Axit béo omega-3 còn có lợi trong việc cải thiện thị lực, cấu tạo tế bào võng mạc mắt. Bởi mắt và não tập trung nhiều omega-3 và cần nguồn chất béo này để duy trì sức khỏe và các chức năng khác của cơ thể. Vitamin A có trong cá giúp mắt sáng khỏe, phòng tránh các bệnh về mắt. Ngoài ra, lượng DHA dồi dào trong cá là một những dưỡng chất giúp não bộ phát triển, tăng khả năng học hỏi và ghi nhớ.
Cá không chỉ góp phần phong phú bữa ăn mà còn chứa nguồn đạm giúp cơ thể luôn duy trì thể trạng tốt, tăng cường hệ miễn dịch. Chất đạm có trong các loại cá tra, cá hồi, cá trích, cá thu… là nguyên liệu tạo ra kháng thể để cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn.
Axit béo omega-3 giúp cân bằng tỷ lệ omega 6:3 và tạo ra phản ứng kháng viêm trong cơ thể. Phản ứng này giúp làm dịu hệ miễn dịch và duy trì sự hoạt động cân bằng.
Dù là nguồn thực phẩm rất tốt cho sức khỏe nhưng theo các chuyên gia dinh dưỡng có một số loại cá người dùng không nên ăn nhiều vì chúng có khả năng làm tăng nguy cơ ung thư.
Nhiều loại cá không nên ăn nhiều vì lý do sức khỏe. Ảnh minh họa
Cá ăn thịt lớn dưới biển sâu
Vì các loại thực phẩm hiện nay rất phong phú, người ta không còn chỉ chú ý đến việc ăn no mà muốn ăn tươi, hiếm và ngon. Một số loài cá biển sâu lớn như cá ngừ, cá hồi… đã trở thành nguyên liệu nấu ăn phổ biến.
Tuy nhiên, loại cá này đứng đầu chuỗi thức ăn trong đại dương, ăn nhiều loại cá nhỏ và các sinh vật biển khác. Trong nước biển có một lượng thủy ngân và các kim loại nặng nhất định, cơ thể của từng loài cá cũng sẽ hấp thụ chúng. Do đó, các con cá ăn thịt lớn dưới biển sâu khi ăn cá nhỏ sẽ vô tình tích tụ thêm vào cơ thể chúng hàm lượng thủy ngân và các kim loại nặng cao hơn.
Việc con người hấp thụ quá nhiều thủy ngân và kim loại nặng do ăn loại cá này có thể dẫn đến ngộ độc kim loại nặng, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Cá nặng cân, ngoại cỡ
Những người thích mua loại cá nặng cân, ngoại cỡ nên cẩn thận, bởi trong chúng có thể chứa hormone tăng trưởng và kim loại nặng, khi con người ăn vào sẽ khiến bụng khó chịu, nhất là đối với trẻ em và người già, sức khỏe của dạ dày, ruột yếu, tốt nhất không nên ăn. Vì vậy, khi mua cá, tốt nhất nên chọn cá có kích cỡ vừa phải, như cá trắm cỏ khoảng 3-5kg, cá chép khoảng 1.5kg và cá diếc nhỏ 0.5-1kg.
Cá khô
Cá khô được làm theo cách truyền thống thường được tẩm ướp qua nước muối hoặc gia vị để tăng thêm phần đậm đà cho món ăn cũng như tăng thời gian bảo quản. Nếu ăn thường xuyên hoặc ăn nhiều cá khô đồng nghĩa với việc cơ thể đang nạp vào lượng lớn muối.
Lượng natri trong cơ thể tăng cao sẽ khiến huyết áp tăng. Khi huyết áp tăng cao có thể làm vỡ hoặc tắc nghẽn các động mạch, từ đó khiến cho các cơ quan của cơ thể bị thiếu oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết, dẫn đến bị tổn thương nghiêm trọng. Đặc biệt với những người bị huyết áp cao và bệnh tim mạch, khi ăn quá nhiều muối có thể khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
Ngoài ra, các loại động vật khi chết sau 1 giờ sẽ bị phân giải, đạm bị phân giải sẽ tạo ra histamine (thường xuất hiện với cá biển), nếu bảo quản không tốt lượng histamine càng nhiều, tạo độc tố cao, con người ăn vào sẽ bị dị ứng ngay. Chưa kể trong quá trình phơi sấy, vi sinh, nấm mốc độc hại có thể phát triển trên cá khô. Chất này có thể không gây dị ứng tức thời mà tác hại lâu dài trong 5-10 năm sau, thậm chí có thể gây ung thư.
Hiện nay, vì lợi nhuận các tiểu thương kinh doanh cá khô sẵn sàng sử dụng thêm các loại hóa chất bảo quản để trộn, tẩm ướp vào cá. Do đó việc ăn những loại cá này lâu dài còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Cá sống
Cá sống dưới nước, ăn tạp nên rất dễ bị nhiễm các loại độc tố và vi sinh vật sống trong môi trường nước. Thịt cá nếu không trải qua quá trình chế biến dưới nhiệt độ cao thì các chất độc hại còn lại nhiều. Khi ăn cá sống, các chất độc này tích lũy lâu ngày trong cơ thể có thể dẫn đến nguy cơ mắc dị ứng, tim mạch, suy gan, thận, bệnh về đường tiêu hóa.
Bên cạnh đó, ăn các món sống hoặc chưa nấu chín sẽ dễ khiến sán lá gan xâm nhập vào cơ thể, nhất là khi ăn thủy sản nước ngọt như cá, tôm, ốc,..Đây là các loại dễ nhiễm ký sinh trùng do môi trường sống ô nhiễm. Ký sinh trùng có thể lây sang cơ thể người, thậm chí cư trú trong ruột nhiều năm, phát triển tới chiều dài 1-2 m và gây ra những hệ lụy khôn lường.
Cá chiên, nướng quá lâu hoặc nhiều lần
Khi nướng, chiên cá nhiều lần hoặc quá lâu, chất béo trong thịt cá sẽ bị oxy hóa một lượng lớn tạo ra các chất có hại như benzopyrene. Tiêu thụ lượng lớn chất này có thể làm tăng nguy cơ suy tim hoặc ung thư thực quản. Ngoài ra sau thời gian dài chiên (nướng), một lượng lớn protein vitamin, khoáng chất có trong thịt cá dễ bị phá hủy, ảnh hưởng đến sự hấp thụ trong cơ thể con người, dễ làm tăng purin, không tốt cho người bị gút.
Ngoài ra khói xuất hiện trong quá trình nướng sẽ sinh ra một số chất độc hại, ăn nhiều trong thời gian dài có khả năng gây ung thư. Tuy vậy bạn vẫn có thể ăn cá nướng nhưng đừng ăn quá thường xuyên và không nên ăn cá nướng quá lửa.
Cá có hàm lượng thủy ngân cao
Khi ăn những loại cá chứa hàm lượng thủy ngân cao như một số loài cá biển sâu thường không gây phản ứng bất lợi quá lớn nhưng thủy ngân có thể tích tụ trong cơ thể con người, tiêu thụ lâu dài có thể gây nguy cơ ngộ độc thủy ngân. Ngộ độc thủy ngân gây tổn thương niêm mạc miệng, răng và làm ảnh hưởng đến đường tiêu hóa, thận.
Cá có mùi lạ
Cá có mùi lạ tức là nó đã không còn ăn được nữa. Tuy nhiên, hiện nay, một số cơ sở kinh doanh không uy tín có thể sử dụng formaldehyde (một chất có khả năng gây ung thư cao) hoặc các loại thuốc trừ sâu khác để ngâm cá nhằm mục đích loại bỏ mùi ôi thiu của cá để bán được chúng càng sớm càng tốt.
Do đó, nếu ngửi thấy mùi tanh của cá có sự khác thường (có cảm giác cay cay ở mắt và nghẹt mũi) thì không nên mua. Tốt nhất bạn hãy chọn cá tươi, có trọng lượng trong giới hạn bình thường, đồng thời kiểm tra mắt, mang, vảy và đuôi của cá có khỏe mạnh hay không.
An Dương (T/h)
https://vietq.vn/diem-danh-nhung-loai-ca-khong-nen-an-nhieu-vi-nguy-co-gay-ung-thu-d200365.html
