19 C
Hanoi
Chủ Nhật, Tháng mười một 2, 2025
More
    Home Blog

    Thư mời tham gia khảo sát

    Kính gửi Quý vị!

    Trong năm 2025, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) giao cho Công ty TNHH Trung tâm Sản xuất sạch hơn Việt Nam (VNCPC) – đơn vị tư vấn thuộc BK-Holdings (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) – thành viên chính thức của mạng lưới toàn cầu về Sử dụng Hiệu quả Tài nguyên và Sản xuất Sạch hơn (RECP-net) của UNIDO-UNEP thực hiện nhiệm vụ: “Xây dựng khung hướng dẫn về sản xuất và tiêu dùng bền vững (SXTDBV) cho một ngành công nghiệp điển hình – từ thiết kế, khai thác đến thải bỏ sản phẩm”.

    Hoạt động này nằm trong Chương trình hành động quốc gia về SXTDBV giai đoạn 2021-2030, hướng tới tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên, giảm phát thải và tác động môi trường trong toàn bộ vòng đời sản phẩm.

    Mục tiêu khảo sát: Xây dựng một công cụ định hướng tổng thể nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp chuyển đổi sang mô hình SXTDBV, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, giảm phát thải và tác động môi trường trong toàn bộ vòng đời sản phẩm.

    Nhằm xây dựng khung hướng dẫn về SXTDBV theo vòng đời sản phẩm một cách chính xác, phù hợp với thực tiễn và lựa chọn được ngành công nghiệp điển hình,  VNCPC trân trọng kính mời Quý Chuyên gia tham gia Khảo sát về các giai đoạn trong vòng đời sản phẩm và các tiêu chí lựa chọn ngành công nghiệp điển hình tại đường dẫn https://vncpc.org/xay-dung-khung-hd/

    📩 Thông tin liên hệ:
    Công ty TNHH Trung tâm Sản xuất sạch hơn Việt Nam (VNCPC)
    Địa chỉ: Số 125 Hoàng Văn Thái, Phường Phương Liệt, Hà Nội
    Cán bộ phụ trách: Ông Trần Huy Dậu
    📧 Email: [email protected]📞 038.386.3823

    ✨ Rất mong nhận được sự tham gia, đóng góp ý kiến quý báu từ Quý vị!.

    Xin trân trọng cảm ơn!
    VNCPC

    Hơn 90% mẫu muối ăn trên toàn cầu nhiễm vi nhựa

    Nghiên cứu mới trên thế giới cho thấy, loại gia vị quen thuộc trong mọi gian bếp đó là muối ăn đang bị ô nhiễm bởi các hạt vi nhựa ở mức đáng báo động.

    Vi nhựa (microplastics) là những hạt nhựa có kích thước nhỏ hơn 5 mm, hình thành do sự phân rã của các vật liệu nhựa lớn hoặc được sử dụng trực tiếp trong sản xuất công nghiệp. Chúng có thể tồn tại rất lâu trong môi trường, đi vào nguồn nước, không khí, đất và giờ đây, thậm chí len lỏi vào cả thực phẩm hàng ngày của con người.

    Năm 2018, nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Kim Seung Kyu thuộc Đại học Quốc gia Incheon (Hàn Quốc) phối hợp với Greenpeace East Asia đã công bố một nghiên cứu quy mô lớn phân tích 39 nhãn hiệu muối thương mại tại 21 quốc gia thuộc châu Á, châu Âu, châu Mỹ và châu Phi. Kết quả thật đáng lo ngại: 36 trong số 39 mẫu (hơn 90%) có chứa vi nhựa. Hàm lượng trung bình dao động từ 0 đến 1.674 hạt/kg trong muối biển, 28–462 hạt/kg trong muối hồ và 0–148 hạt/kg trong muối mỏ. Đáng chú ý, các mẫu muối có nguồn gốc từ châu Á – nơi chịu ảnh hưởng lớn của ô nhiễm nhựa biển có lượng vi nhựa cao hơn đáng kể so với các khu vực khác.

    Một nghiên cứu trước đó của Karami và cộng sự (2017) tại Đại học Putra Malaysia, phân tích 17 nhãn hiệu muối từ 8 quốc gia gồm Australia, Pháp, Iran, Nhật Bản, Malaysia, New Zealand, Bồ Đào Nha và Nam Phi, cũng cho thấy 16/17 mẫu muối chứa vi nhựa. Trong khi đó, khảo sát toàn cầu của Hyemi Lee (2019) ghi nhận 94% sản phẩm muối được thử nghiệm chứa vi nhựa, với hàm lượng trung bình khoảng 140 hạt/kg. Những con số này khẳng định, ô nhiễm vi nhựa không còn là vấn đề riêng của đại dương, mà đã xâm nhập trực tiếp vào chuỗi thực phẩm của con người.


    Tình trạng nhiễm vi nhựa không còn là vấn đề riêng của đại dương, mà đã xâm nhập trực tiếp vào chuỗi thực phẩm của con người. Ảnh minh họa

    Theo các chuyên gia, có hai con đường chính khiến vi nhựa xâm nhập vào muối ăn. Thứ nhất là từ môi trường tự nhiên: nhựa chiếm 60–80% lượng rác thải biển, ở một số khu vực thậm chí tới 95%. Dưới tác động của ánh sáng mặt trời, sóng biển và hoạt động sinh học, các mảnh nhựa lớn bị phân rã thành vi nhựa, rồi xâm nhập vào nguồn nước và kết tinh trong muối khi bay hơi. Thứ hai là từ quy trình sản xuất: thiết bị, bao bì, hay vật liệu đóng gói có chứa nhựa có thể làm nhiễm vi nhựa thứ cấp vào muối trong quá trình chế biến và vận chuyển.

    Về tác động sức khỏe, dù hiện chưa có ngưỡng an toàn cụ thể về hàm lượng vi nhựa trong thực phẩm, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ lâu dài các hạt nhựa siêu nhỏ này có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Vi nhựa rất khó phân hủy, có khả năng tích tụ sinh học trong cơ thể. Khi đi vào hệ tiêu hóa, chúng có thể gây stress oxy hóa, tổn thương DNA, phản ứng viêm và rối loạn chuyển hóa tế bào. Ngoài ra, bề mặt vi nhựa có thể hấp phụ các chất độc hại trong môi trường như hydrocacbon đa vòng thơm (PAHs), chất ô nhiễm hữu cơ bền (POPs), thuốc trừ sâu clo hữu cơ và kim loại nặng. Khi đi vào cơ thể, những hợp chất này có thể ảnh hưởng tới hệ thần kinh, nội tiết, thậm chí làm rối loạn chức năng sinh sản.

    Liên quan tới muối nhiễm vi nhựa, TS Vũ Thị Tần, Giảng viên Hóa vô cơ Đại học Bách Khoa Hà Nội chia sẻ: “Thực tế, các nghiên cứu quốc tế cho thấy có đến 90% mẫu muối thu thập từ 32 trên 37 thương hiệu toàn cầu đều phát hiện có vi nhựa”.

    Đầu tiên, chúng ta phải thừa nhận, muối nhiễm vi nhựa là có thật và không phân biệt phương pháp sản xuất. Hầu hết các loại muối trên thị trường hiện nay gồm muối biển phơi nước, muối phơi cát thủ công, thậm chí muối xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản đều có nguy cơ nhiễm vi nhựa. Lý do là bởi, hiện các tiêu chuẩn kỹ thuật về muối (cả trong nước và quốc tế) chưa đánh giá hay giới hạn hàm lượng vi nhựa. Tiêu chuẩn thường chỉ bao gồm Hàm lượng NaCl, độ ẩm, tạp chất không tan, kim loại nặng (Hg, As, Cd, Pb, Cu…). Vi nhựa hiện chưa nằm trong danh mục các chỉ tiêu bắt buộc kiểm tra, do đó dù là muối “sạch”, “thủ công”, hay “xuất khẩu”, vẫn có thể chứa vi nhựa.

    Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ tối đa 5 gram muối mỗi ngày. Tuy nhiên, người Việt đang tiêu thụ trung bình 9,4 gram/ngày, gần gấp đôi mức khuyến nghị. Điều này đồng nghĩa với việc nguy cơ phơi nhiễm vi nhựa qua muối ăn ở Việt Nam cao hơn nhiều so với các quốc gia có mức tiêu thụ muối thấp hơn.

    Hiện thế giới vẫn chưa có quy chuẩn cụ thể về hàm lượng vi nhựa tối đa cho phép trong muối ăn, khiến công tác quản lý, giám sát và cảnh báo người tiêu dùng gặp nhiều khó khăn. Các nhà khoa học khuyến nghị cần sớm triển khai các nghiên cứu sâu hơn về mức độ phơi nhiễm vi nhựa qua thực phẩm, đặc biệt là muối và hải sản – hai nguồn có nguy cơ cao. Đồng thời, cần có biện pháp kiểm soát nguồn thải nhựa từ sản xuất, bao bì, rác thải sinh hoạt; tăng cường giám sát trong chuỗi cung ứng muối ăn.

    Về phía người tiêu dùng, có thể giảm nguy cơ phơi nhiễm vi nhựa bằng cách chọn mua muối có nguồn gốc rõ ràng, hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần, ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường và ủng hộ các sáng kiến giảm rác thải nhựa.

    Từ kết quả nghiên cứu ở cả tầm quốc tế có thể khẳng định ô nhiễm vi nhựa trong muối ăn là một thực tế không thể bỏ qua. Trong bối cảnh nhựa hiện diện ở khắp nơi, việc phát hiện hạt nhựa siêu nhỏ trong loại gia vị thiết yếu này là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ cho con người về mối quan hệ giữa môi trường và sức khỏe. Muối không chỉ là biểu tượng của sự sống mà nay còn là thước đo cho mức độ con người đang “ăn” chính rác thải của mình.

    An Dương (T/h)
    https://vietq.vn/hon-90-mau-muoi-an-tren-toan-cau-nhiem-vi-nhua-d237911.html

    Thuốc lá điện tử pha ma túy: Cái bẫy chết người đang nhắm vào giới trẻ

    Hàng loạt vụ thiếu niên nhập viện trong tình trạng co giật, sùi bọt mép, tổn thương não và rối loạn tâm thần vì sử dụng thuốc lá điện tử chứa ma túy tổng hợp đang gióng lên hồi chuông báo động. Thứ được quảng cáo là “thư giãn, an toàn hơn thuốc lá truyền thống” thực chất là cái bẫy chết người đang len lỏi vào học đường.

    Một nam sinh 15 tuổi được đưa vào viện trong tình trạng đau bụng, nôn mửa, sùi bọt mép, lên cơn co giật sau khi hút thử thuốc lá điện tử mua trên mạng xã hội. Kết quả xét nghiệm cho thấy tinh dầu mà em sử dụng có chứa 5F-ADB – một loại ma túy tổng hợp thế hệ mới, có độc tính mạnh gấp nhiều lần cần sa thông thường.

    Theo các bác sĩ, test nhanh ma túy trong nước tiểu của bệnh nhân cho kết quả âm tính, nhưng khi phân tích mẫu tinh dầu lại phát hiện chất gây nghiện cực mạnh. Điều này khiến nhiều người chủ quan, cho rằng thuốc lá điện tử chỉ là hương liệu vô hại, trong khi thực tế đang hít vào cơ thể một dạng ma túy tổng hợp nguy hiểm.

    Không chỉ những loại tinh dầu pha ma túy mới gây hại, tất cả thuốc lá điện tử hay thuốc lá nung nóng đều chứa nicotine cùng hàng trăm hóa chất độc, tác động trực tiếp đến hệ thần kinh, tim mạch và khả năng sinh sản. Việc giới trẻ coi đây là “phiên bản an toàn hơn” của thuốc lá truyền thống đã khiến tình trạng lạm dụng lan rộng, đặc biệt trong môi trường học đường.


    Loại thuốc lá điện tử của bệnh nhân dùng gây ngộ độc và xét nghiệm thấy chất ma túy tổng hợp thế hệ mới là 5F-ADB.

    Các kết quả kiểm tra y khoa cho thấy người sử dụng thuốc lá điện tử chứa ma túy thường bị suy thận, tăng áp lực động mạch phổi, tổn thương chất trắng hai bán cầu não – dấu hiệu thoái hóa thần kinh nghiêm trọng. Nhiều trường hợp sau khi được cấp cứu vẫn phải điều trị tâm lý, vì xuất hiện rối loạn hoang tưởng, trầm cảm, suy nhược thần kinh. Các chuyên gia cảnh báo, chỉ một lần thử cũng có thể để lại di chứng suốt đời, thậm chí dẫn đến tử vong đột ngột.

    Hiện nay, Việt Nam đã ban hành Nghị quyết 173/2024/QH15, chính thức cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ ngày 14/1/2025. Tuy nhiên, trên mạng xã hội, nhiều tài khoản vẫn công khai rao bán với lời quảng cáo “phê nhẹ, giảm stress”, khiến học sinh, sinh viên dễ dàng tiếp cận chỉ bằng vài cú nhấp chuột.

    Các quy định hiện hành mới chủ yếu xử lý hành vi sản xuất, buôn bán hoặc vận chuyển hàng hóa chứa chất ma túy, trong khi chế tài với người quảng bá, tàng trữ hoặc sử dụng thuốc lá điện tử pha ma túy chưa đủ sức răn đe. Chính vì vậy, tình trạng buôn bán trá hình, lợi dụng thương mại điện tử để phát tán loại “hàng độc” này vẫn diễn ra ngày càng tinh vi.

    Giới chuyên môn cho rằng cần sớm hoàn thiện khung pháp lý để kiểm soát nghiêm các sản phẩm tinh dầu chứa chất gây nghiện, đồng thời tăng cường giám sát hoạt động mua bán trực tuyến – nơi ma túy đang “ẩn mình” dưới lớp vỏ thương mại hợp pháp. Cùng với đó, công tác tuyên truyền trong trường học và cộng đồng phải được đẩy mạnh, giúp giới trẻ nhận thức rõ: thuốc lá điện tử không phải là lựa chọn thời thượng, mà là con đường ngắn nhất dẫn đến nghiện ngập, tổn thương thần kinh và đánh mất tương lai.

    Theo Thanh Hiền (t/h)
    https://vietq.vn/thuoc-la-dien-tu-pha-ma-tuy-cai-bay-chet-nguoi-dang-nham-vao-gioi-tre-d237939.html

    Thư mời tham gia khảo sát

    Kính gửi: Quý chuyên gia!
    Lời đầu tiên, Công ty TNHH Trung tâm Sản xuất sạch hơn Việt Nam (VNCPC) – đơn vị tư vấn thuộc BK-Holdings (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) – thành viên chính thức của mạng lưới toàn cầu về Sử dụng Hiệu quả Tài nguyên và Sản xuất Sạch hơn (RECP-net) của UNIDO-UNEP, xin gửi tới quý chuyên gia lời chào và lời chúc sức khỏe trân trọng nhất.


    Trong năm 2025, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công thương) đã giao cho VNCPC thực hiện nhiệm vụ “Triển khai khóa Đào tạo chuyên gia về Sản xuất bền vững cho các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp”. Đây là hoạt động thuộc Chương trình hành động quốc gia về Sản xuất và Tiêu dùng bền vững (SXTDBV) giai đoạn 2021 – 2030 của Bộ Công Thương.

    Mục tiêu của nhiệm vụ là: Xây dựng đội ngũ chuyên gia trong lĩnh vực SXTDBV thông qua việc phát triển tài liệu tập huấn và tổ chức các khóa đào tạo, góp phần thúc đẩy chuyển đổi xanh trong các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.

    Nhằm thiết kế chương trình và tài liệu đào tạo sát với thực tế năng lực, nhu cầu và định hướng phát triển của đội ngũ chuyên gia trong nước, VNCPC trân trọng kính mời Quý chuyên gia tham gia Khảo sát về năng lực và nhu cầu đào tạo trong lĩnh vực SXTDBV tại đường dẫn: https://vncpc.org/nhu-cau-dao-tao-sxtdbv/

    Thông tin thêm quý vị có thể liên hệ:

    Công ty TNHH Trung tâm Sản xuất sạch hơn Việt Nam (VNCPC)
    Địa chỉ: số 125 Hoàng Văn Thái, Phường Phương Liệt, Hà Nội
    Cán bộ hỗ trợ: Ông Lê Văn Tùng, Email: [email protected], DĐ: 097.131.8892

    Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của Quý chuyên gia!

    VNCPC

    Sạc nhanh điện thoại: Hiểu đúng và tuân thủ tiêu chuẩn để pin bền hơn, an toàn hơn

    Sạc nhanh điện thoại dù tiện lợi nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ giảm tuổi thọ pin, sinh nhiệt. Người dùng cần nắm cách sử dụng đúng chuẩn và các tiêu chuẩn kỹ thuật mới nhất để bảo vệ thiết bị.

    Kể từ khi smartphone ra đời, nhu cầu sạc nhanh đã trở thành một trong những yêu cầu hàng đầu của người dùng. Mỗi năm, các mẫu điện thoại mới lại giới thiệu công nghệ sạc nhanh tiên tiến hơn: từ chỗ bộ sạc 30W đã được xem là nhanh, nay nhiều hãng đã nâng công suất lên 100W, thậm chí 150W cho phép sạc 50% pin chỉ trong 5 phút. Ngay cả iPhone 17 Pro Max cũng đã hỗ trợ sạc 40W, nạp 50% pin trong 20 phút.

    Cùng với tốc độ đó, mối lo về quá nhiệt, chai pin hay nguy cơ mất an toàn cũng tăng lên. Liệu smartphone có thể phát nổ chỉ sau một lần sạc nhanh? Theo các chuyên gia, câu trả lời là không. Pin lithium-ion – loại phổ biến trên iPhone và Android có cấu tạo gồm cực dương lithium coban oxit, cực âm graphite và chất điện phân. Khi sạc, ion lithium di chuyển giữa hai cực, giải phóng electron, tạo ra nhiệt. Nếu nhiệt độ quá cao, pin có thể xuống cấp nhanh. Tuy nhiên, pin lithium-ion hiện nay đã được cải tiến cả về kích thước lẫn hiệu suất, cho phép chịu được nhiều chu kỳ sạc hơn trước khi mất khả năng.

    Qua thời gian, pin sẽ tự nhiên xuống cấp. Một nguyên nhân là dung dịch điện phân có thể kết tinh, làm giảm khả năng truyền ion. Quá trình này diễn ra nhanh hơn nếu pin tiếp xúc với nhiệt độ cao, như khi sạc nhanh liên tục. Chính vì thế, hiểu và sử dụng đúng sạc nhanh là điều quan trọng để pin bền hơn.


    Sạc nhanh điện thoại dù tiện nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro cần lưu ý khi dùng. Ảnh minh họa

    Những năm gần đây, công nghệ sạc nhanh đã được cải thiện. Smartphone hiện nay được trang bị hệ thống tản nhiệt hiệu quả hơn. Nó như một tấm chắn nhiệt, ống tản nhiệt, cùng phần mềm quản lý dòng điện giúp ngừng cung cấp điện khi pin đã đầy.

    Apple và Google đã giới thiệu tính năng điều chỉnh điện áp, tốc độ sạc để giảm tác động tiêu cực. Người dùng cũng có thể kiểm tra tình trạng pin ngay trên máy iPhone có mục “Tình trạng pin” trong Cài đặt > Pin, Android cũng có các mục tương tự tùy từng hãng.

    Dù có hệ thống quản lý pin người tiêu dùng vẫn nên dừng sạc ở khoảng 80% thay vì 100% để giảm áp lực hóa học. Tránh để pin cạn hoàn toàn thường xuyên; nên cắm sạc khi còn khoảng 30% pin. Nhiệt độ cao là “kẻ thù” lớn nhất, nên để điện thoại tránh xa nguồn nhiệt khi sạc. Luôn sử dụng bộ sạc, cáp chính hãng hoặc có chứng nhận tương thích.

    Một số hãng như Huawei, OnePlus dùng thiết kế sạc độc quyền nên để tận dụng sạc nhanh bạn cần đúng bộ sạc đi kèm. Samsung, Apple theo chuẩn công nghiệp nên linh hoạt hơn, nhưng vẫn khuyến nghị dùng sạc chuẩn trong hộp để đạt hiệu quả. Khi dùng bộ sạc, cáp không phù hợp, thiết bị có thể tự động giảm tốc độ sạc để đảm bảo an toàn.

    Một điều người dùng hay lo lắng là cắm điện thoại qua đêm có gây cháy nổ hay làm hỏng pin không. Theo ông Venkat Srinivasan – nhà nghiên cứu pin tại Phòng thí nghiệm quốc gia Argonne (Mỹ): “Trừ khi có vấn đề với mạch pin, bạn không thể sạc quá mức cho một chiếc smartphone. Các nhà sản xuất điện thoại đã xây dựng để ngăn chặn điều đó. Nghĩa là hệ thống quản lý pin sẽ tự động ngắt dòng điện sau khi pin đạt 100%”.

    Nhìn chung, sạc nhanh có thể gây hại cho pin nếu dùng sai cách, nhưng điện thoại hiện đại đã tích hợp nhiều tính năng để giảm thiểu rủi ro. Người dùng hoàn toàn có thể yên tâm tận dụng tốc độ sạc nhanh khi tuân thủ thói quen sạc an toàn, giữ pin tránh nhiệt cao, không để pin cạn quá sâu và chọn bộ sạc chuẩn. Dù có chăm sóc tốt đến đâu, pin lithium-ion vẫn sẽ suy giảm theo thời gian, nên hãy coi đó là điều không tránh khỏi.

    Để giúp người tiêu dùng yên tâm hơn khi sử dụng và lựa chọn sản phẩm sạc – pin điện thoại, hiện Việt Nam đã có Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 101:2020/BTTTT. Quy chuẩn này quy định cụ thể các yêu cầu về an toàn, dung lượng, chu kỳ sạc – xả, mức tự xả và khả năng chịu nhiệt đối với pin lithium sử dụng trong thiết bị cầm tay như điện thoại, máy tính bảng, pin dự phòng.

    Nhờ đó, các sản phẩm pin đạt chứng nhận QCVN 101:2020/BTTTT phải trải qua thử nghiệm nghiêm ngặt về độ ổn định điện áp, khả năng bảo vệ khi sạc quá dòng, quá áp, bảo vệ ngắn mạch và kiểm tra an toàn cháy nổ trong nhiều điều kiện. Người tiêu dùng khi mua pin, điện thoại hoặc pin dự phòng có thể kiểm tra nhãn công bố hợp quy hoặc dấu chứng nhận theo quy chuẩn này để đảm bảo sản phẩm đã được kiểm định. Đây là một cơ sở quan trọng giúp hạn chế rủi ro quá nhiệt, cháy nổ và tăng tuổi thọ pin trong quá trình sử dụng, đồng thời giúp người dùng yên tâm hơn khi tận dụng công nghệ sạc nhanh trên smartphone hiện đại.

    Theo các chuyên gia, sạc nhanh mang đến sự tiện lợi rõ rệt, nhưng không vì thế mà quên những nguyên tắc an toàn. Hiểu đúng, dùng đúng sẽ giúp người tiêu dùng vừa tiết kiệm thời gian, vừa bảo vệ tuổi thọ pin và đảm bảo an toàn cho chính mình và chiếc điện thoại.

    Theo Vân Thảo (T/h)
    https://vietq.vn/sac-nhanh-dien-thoai-hieu-dung-de-pin-ben-hon-va-an-toan-d237095.html

    Bảo quản mỡ lợn đúng cách để giữ trọn hương vị, an toàn cho sức khỏe

    Mỡ lợn là nguyên liệu quen thuộc trong bếp Việt. Tuy nhiên, bảo quản không đúng cách có thể gây hỏng, mất dinh dưỡng, thậm chí hại sức khỏe.

    Không chỉ là chất béo nấu nướng, mỡ lợn còn là “linh hồn” của nhiều món ăn truyền thống Việt Nam. Trước khi dầu thực vật trở nên phổ biến, hầu hết các món xào, rán đều dùng mỡ lợn để tạo vị béo, thơm. Ngày nay, nhiều gia đình vẫn giữ thói quen thắng mỡ, cất sẵn để dùng dần, nhưng nỗi lo mỡ để lâu có mùi, mất an toàn sức khỏe ngày càng được quan tâm.

    Theo kinh nghiệm dân gian, mỡ lợn sau khi thắng cần gạn sạch cặn, để nguội rồi cho vào liễn sứ, đặt nơi khô ráo, tránh nắng và ẩm ướt. Tuy nhiên, cách này không phải lúc nào cũng đảm bảo an toàn vì chất béo nói chung, kể cả dầu thực vật, đều có giới hạn bảo quản.

    Các nghiên cứu về hóa thực phẩm đăng trên tạp chí Food Chemistry (Anh) cho thấy, mỡ động vật để nhiệt độ phòng trong vài tuần có chỉ số peroxide tăng nhanh – dấu hiệu chất béo bị xuống cấp. Đây là quá trình oxy hóa lipid khi các phân tử chất béo phản ứng với oxy trong không khí, tạo ra peroxit, aldehyde và ketone, khiến mỡ nặng mùi, vị không còn thơm béo. Tốc độ biến đổi này nhanh hay chậm phụ thuộc vào cách bảo quản. Tiếp xúc nhiều với ánh sáng, nhiệt độ cao và không khí khiến mỡ nhanh hỏng; ngược lại, đựng trong môi trường kín, thoáng mát, tránh ánh sáng giúp kéo dài thời gian sử dụng.


    Bảo quản mỡ lợn đúng cách để tốt cho sức khỏe. Ảnh minh họa

    Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Cục Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Mỹ (FDA), chất béo bị oxy hóa không chỉ làm giảm mùi vị mà còn sinh ra gốc tự do có thể gây tổn hại gan, tim mạch nếu tiêu thụ thường xuyên. Vì vậy, tủ lạnh là lựa chọn tiện lợi và an toàn để bảo quản mỡ lợn.

    Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị, nên đựng mỡ trong liễn sứ hoặc lọ thủy tinh đậy kín, đặt trong ngăn mát hoặc ngăn đá tủ lạnh. Bảo quản ngăn mát, mỡ có thể dùng an toàn trong 1–2 tháng. Ẩm thực nhiều nước cũng duy trì thói quen này như người Pháp, người Đức dùng mỡ ngỗng, mỡ vịt; người Trung Quốc ở một số vùng nông thôn cũng cất mỡ lợn trong hũ để dành mùa Đông.

    Một yếu tố quan trọng để mỡ lợn thơm ngon dù để lâu là cách thắng mỡ. Nếu rán non quá, mỡ để ngoài nhanh hỏng; rán quá già, tóp cháy khét, mỡ có nhiều tạp chất ảnh hưởng mùi vị. Tốt nhất, nên chần sơ, rửa sạch; ban đầu cho mỡ cùng chút nước vào thắng ở lửa vừa, thỉnh thoảng đảo đều. Khi mỡ bắt đầu chảy ra, tóp hơi nổi lên và se vàng, cho chút rượu trắng vào mở nắp chảo để mùi hôi cùng rượu bốc hơi bay đi, giúp mỡ chảy ra nhanh, trong và thơm hơn. Nên chắt mỡ ra nhiều lần: mỡ ban đầu trắng dùng làm bánh bao, há cảo; mỡ rán già hơn màu vàng, để bên ngoài được lâu hơn. Không nên đợi cả mẻ xong mới chắt. Khi dùng, nếu thấy mỡ đổi màu, có mùi chua hoặc khét bất thường thì nên bỏ.

    Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến nghị sử dụng xen kẽ, cân bằng mỡ lợn và dầu thực vật với tỷ lệ phù hợp. Mỡ lợn giàu khoáng chất, vitamin D giúp hấp thụ canxi, tham gia cấu tạo màng tế bào thần kinh, hỗ trợ cơ thể hấp thụ vitamin tan trong chất béo như A, điều mà dầu thực vật không có. Tỷ lệ hợp lý nhất giữa dầu thực vật và mỡ động vật trong bữa ăn là 50:50. Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi nên ăn mỡ và dầu ở tỷ lệ 70:30, từ 1 tuổi trở lên nên ăn tỷ lệ 50:50.

    Việc nhận diện mỡ lợn bị hỏng rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe. Mỡ lợn khi đã hỏng không chỉ gây mất hương vị mà còn có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm. Dấu hiệu mỡ hỏng gồm mùi ôi thiu khó chịu, không còn giữ được mùi thơm đặc trưng của mỡ lợn tươi; màu sắc chuyển từ trắng hoặc vàng nhạt sang vàng sậm hoặc nâu, thậm chí có thể xuất hiện các vết đen; và nếu trên bề mặt mỡ xuất hiện các đốm nấm mốc thì chắc chắn mỡ đã bị hỏng và không nên sử dụng. Khi phát hiện mỡ có một trong các dấu hiệu này, cần loại bỏ ngay để tránh nguy cơ gây hại sức khỏe.

    Khi sử dụng mỡ lợn đã được bảo quản cần chú ý sử dụng càng sớm càng tốt sau khi mở nắp; chỉ nên dùng trong 2–3 ngày sau khi mở. Không tái sử dụng mỡ lợn quá nhiều lần vì có thể chứa vi khuẩn, tạp chất gây hại. Mỡ lợn bảo quản tủ lạnh được 1–2 tuần; nếu muốn lâu hơn, tủ đông là lựa chọn lý tưởng, giữ chất lượng đến 6 tháng. Bằng cách áp dụng các phương pháp bảo quản đúng, bạn có thể sử dụng mỡ lợn lâu dài mà vẫn đảm bảo hương vị và an toàn cho sức khỏe.

    Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6121:2018

    Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6121:2018 (ISO 3960:2017) quy định phương pháp xác định trị số peroxit – một chỉ số quan trọng phản ánh mức độ oxy hóa ban đầu của dầu mỡ động vật và thực vật. Tiêu chuẩn này thay thế phiên bản trước đó và hiện đang có hiệu lực, bảo đảm tính thống nhất với chuẩn mực quốc tế ISO 3960:2017.

    Tiêu chuẩn quy định nguyên tắc cơ bản là dùng phản ứng oxy hóa-khử giữa các peroxit có trong dầu mỡ với kali iodua, giải phóng iốt, sau đó chuẩn độ bằng dung dịch natri thiosulfat để xác định lượng oxy hoạt động. Kết quả thu được biểu thị dưới dạng trị số peroxit, phản ánh mức độ oxy hóa của mẫu. TCVN 6121:2018 cũng đưa ra hướng dẫn về cách lấy mẫu và khối lượng mẫu phù hợp. Với dầu mỡ có trị số peroxit lớn hơn 1 meq/kg, lượng mẫu khuyến nghị là khoảng 5 g; trong khi với dầu mỡ có trị số peroxit thấp hơn hoặc bằng 1 meq/kg, lượng mẫu có thể là 10 g để tăng độ chính xác. Việc chuẩn bị mẫu phải được tiến hành trong điều kiện hạn chế ánh sáng, nhiệt độ cao và không khí nhằm tránh làm thay đổi trị số peroxit trước khi thử.

    Bên cạnh đó, tiêu chuẩn yêu cầu tiến hành thí nghiệm trắng song song để hiệu chỉnh kết quả và bảo đảm độ tin cậy. Phép đo phải được thực hiện ngay sau khi chuẩn bị mẫu để hạn chế ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài. TCVN 6121:2018 nhấn mạnh sự cần thiết của việc tuân thủ đúng quy trình nêu trong tiêu chuẩn, từ khâu chuẩn bị dung dịch, thực hiện phản ứng, chuẩn độ cho tới tính toán kết quả, nhằm bảo đảm độ chính xác và lặp lại của phép thử. Kết quả xác định trị số peroxit theo tiêu chuẩn này là căn cứ quan trọng để các cơ sở sản xuất, kinh doanh và cơ quan quản lý đánh giá chất lượng và mức độ an toàn của dầu mỡ thực phẩm trước khi lưu thông hoặc sử dụng.

    Theo Vân Thảo (T/h)
    https://vietq.vn/bao-quan-mo-lon-dung-cach-de-giu-tron-huong-vi-an-toan-cho-suc-khoe-d237213.html

    Khuyến cáo của bác sĩ: Để điện thoại gần đầu có thể làm rối loạn giấc ngủ

    Theo các chuyên gia, mặc dù chưa có bằng chứng rõ ràng về tổn thương não, nhưng việc để điện thoại gần đầu khi ngủ làm rối loạn giấc ngủ và sức khỏe lâu dài.

    Bác sĩ chuyên khoa I Bùi Hoàng Bích Uyên, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á, chia sẻ rằng hiện các nghiên cứu về tác động của sóng điện từ từ điện thoại đối với não bộ vẫn chưa thống nhất. Một số cho thấy ảnh hưởng nhỏ hoặc hầu như không có tác động rõ rệt lên thời gian hay hiệu quả giấc ngủ, trong khi một số khác lại ghi nhận rối loạn giấc ngủ hoặc đau đầu ở người nhạy cảm.

    Bác sĩ Uyên khẳng định: “Việc để điện thoại dưới gối hoặc cạnh đầu khi ngủ có thể dẫn đến chất lượng giấc ngủ kém, tăng tình trạng rối loạn giấc ngủ, đau đầu và các nguy cơ sức khỏe lâu dài, nhưng bằng chứng mạnh mẽ về những tác động mạn tính nghiêm trọng vẫn còn hạn chế.”

    Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), điện từ trường (EMF) từ điện thoại được xếp vào nhóm 2B – “có thể gây ung thư cho con người” – nhưng bằng chứng về điều này là rất hạn chế.

    Trên nhiều báo cáo y tế, ánh sáng xanh phát ra từ màn hình điện thoại rõ ràng tác động xấu đến giấc ngủ. Nó ức chế sản xuất melatonin, hormone điều hòa giấc ngủ, khiến bạn khó đi ngủ hơn, ngủ chập chờn hoặc ngủ không sâu. Đặc biệt với thanh thiếu niên và người trẻ tuổi, tiếp xúc trước giờ đi ngủ có liên quan đến giấc ngủ kém hơn, rối loạn tâm trạng hay giảm thành tích học tập. Các sóng vô tuyến từ điện thoại là loại bức xạ không ion hóa – tức không đủ năng lượng để phá hủy DNA – do đó khả năng gây tổn thương tế bào là thấp.


    Để điện thoại đầu giường khi ngủ có thể gây rối loạn giấc ngủ. Ảnh minh họa

    Một số nghiên cứu và bài viết y tế chỉ ra rằng nếu để điện thoại quá gần, người dùng có thể bị đau đầu, mệt mỏi, rối loạn nhịp ngủ hoặc thức giấc giữa đêm. Cũng có lo ngại về khả năng phát nổ, quá nhiệt nếu điện thoại đang sạc đặt trong lớp chăn gối tuy hiếm nhưng có ghi nhận trong các bài cảnh báo sức khỏe.

    Hậu quả dễ nhận thấy khi để điện thoại gần đầu khi ngủ là rối loạn giấc ngủ, dễ thức giấc do thông báo, ánh sáng, hoặc chuông đổ; giảm chất lượng giấc ngủ, khó đạt giấc REM, tỉnh sớm; căng thẳng thần kinh, mắt mỏi do ánh sáng màn hình tiếp xúc trực tiếp trong bóng tối; đau đầu, mệt mỏi ở một số người nhạy cảm; gián đoạn chu kỳ sinh học nếu dùng thiết bị vào giờ vàng trước khi ngủ; và rủi ro nhỏ về an toàn vật lý khi sạc điện thoại dưới gối, nơi nhiệt độ không thoát được dễ gây cháy, hư máy.

    Để hạn chế tác động tiêu cực, bác sĩ và chuyên gia khuyến nghị nên để điện thoại cách xa giường ngủ, không đặt sát đầu hoặc dưới gối, cách ít nhất một sải tay hoặc đặt ở bàn cạnh giường là tốt hơn. Bật chế độ máy bay hoặc tắt tín hiệu mạng vào ban đêm giúp giảm tối đa bức xạ và hạn chế thông báo gây gián đoạn giấc ngủ.

    Tránh xem điện thoại ít nhất 30–60 phút trước khi ngủ để melatonin phục hồi tốt hơn. Kích hoạt chế độ lọc ánh sáng xanh hoặc chế độ ban đêm giúp mắt đỡ mỏi và ít ức chế melatonin hơn. Dùng thiết bị khác thay vì điện thoại làm đồng hồ báo thức để không bị “cám dỗ” lướt mạng trước khi ngủ. Khi sạc pin qua đêm nên đặt điện thoại xa chăn gối, không để điện thoại đang sạc dưới gối, để nơi thoáng khí. Nếu bạn thường xuyên bị đau đầu, buồn ngủ ban ngày, rối loạn giấc ngủ nên thử thay thói quen trên và theo dõi cải thiện.

    Cho đến nay, chưa có bằng chứng khoa học mạnh mẽ khẳng định việc để điện thoại gần đầu khi ngủ có thể gây tổn thương não hoặc ung thư. Tuy nhiên, thói quen này đích thực mang đến rủi ro đối với giấc ngủ. Việc hạn chế tiếp xúc ánh sáng xanh, loại bỏ các yếu tố gây gián đoạn, đặt điện thoại xa người khi ngủ và áp dụng các biện pháp an toàn là những cách thiết thực và hiệu quả. Như lời bác sĩ Uyên, thận trọng không thừa, bảo vệ giấc ngủ và sức khỏe tổng thể mới thực sự là điều nên làm.

    Theo Vân Thảo (T/h)
    https://vietq.vn/bac-si-canh-bao-de-dien-thoai-gan-dau-khi-ngu-tiem-an-rui-ro-cho-giac-ngu-va-suc-khoe-lau-dai-d237091.html

    Vitamin B3 nicotinamide – “lá chắn” tiềm năng giúp hỗ trợ phòng ung thư da hiệu quả

    Một nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí JAMA Dermatology (Mỹ) cho biết, việc dùng nicotinamide 500 mg mỗi ngày giúp hỗ trợ người chưa bị ung thư da giảm khoảng 14% nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.

    Một công trình vừa được công bố trên tạp chí y học JAMA Dermatology cho thấy, một dạng của vitamin B3 có thể là công cụ hữu ích để phòng ung thư da ở những người có nguy cơ cao. Kết luận này được đưa ra sau khi phân tích hồ sơ của gần 34.000 cựu chiến binh Mỹ và so sánh mức nicotinamide – một trong 2 dạng vitamin B3 phổ biến mà họ nhận được.

    Theo TS. BS Sarah T. Arron từ Quỹ Y tế Palo Alto (Mỹ)- tác giả của nghiên cứu, ung thư da góp phần đáng kể vào gánh nặng bệnh lý với khoảng 6 triệu bệnh nhân cần được điều trị mỗi năm chỉ riêng tại Mỹ, tiêu tốn tổng chi phí khoảng 8,9 tỉ USD.

    Các nỗ lực y tế công cộng nhằm giảm thiểu hoặc ngăn ngừa ung thư da tập trung vào việc bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời và nâng cao nhận thức về tia UV, nhưng việc tuân thủ các khuyến nghị về kem chống nắng còn thấp. Vì vậy, cung cấp một biện pháp phòng ngừa dễ tiếp cận sẽ rất có ích.

    Kết quả nghiên cứu cho thấy, việc uống 500 mg nicotinamide mỗi ngày giúp người chưa bị ung thư giảm khoảng 14% nguy cơ mắc bệnh trong tương lai. Hiệu quả lớn nhất vẫn được ghi nhận ở người từng bị ung thư da: Họ sẽ tránh được tới 54% nguy cơ mắc thêm một loại ung thư da khác.

    Xét cụ thể hơn, hai loại ung thư da mà dạng vitamin B3 này giúp phòng ngừa chủ yếu là ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy da, trong đó hiệu quả lên bệnh ung thư biểu mô tế bào vảy da rõ rệt nhất.

    Nicotinamide là dạng vitamin B3 thường xuất hiện trong các thực phẩm nhóm động vật, bao gồm gan, thịt gà (nhất là ức gà), cá ngừ, cá hồi, cá cơm thịt heo nạc, bò nạc…, theo tờ Healthline.


    Bổ sung Vitamin B3 có thể hỗ trợ và phòng ngừa hiệu quả ung thư da. Ảnh minh họa

    Theo nghiên cứu của Đại học Da liễu Sydney (Australia) trước đó cũng cho rằng, dùng lâu dài chất bổ sung vitamin B3 là nicotinamide có thể giúp ngăn ngừa ung thư da, trừ ung thư hắc tố. Bổ sung vitamin B3 từ nicotinamide có thể giảm 23% tỷ lệ ung thư da tế bào vảy và tế bào đáy ở người có nguy cơ mắc ung thư da cao. Nicotinamide cũng làm giảm nguy cơ phát triển chứng dày sừng quang hóa, một bệnh tiền ung thư da phổ biến. Theo nhóm nghiên cứu, hình thức phòng ngừa này an toàn, khá phổ biến và không tốn kém, chi phí khoảng 230.000 đồng mỗi tháng.

    Ở Việt Nam, số ca ung thư da ác tính đang tăng, trong khi thói quen sử dụng kem chống nắng còn thấp. Điều này cho thấy nhu cầu về một biện pháp phòng ngừa bổ trợ, dễ tiếp cận như nicotinamide là rất đáng quan tâm.

    Tuy vậy, các chuyên gia Việt Nam lưu ý nicotinamide chỉ là biện pháp hỗ trợ, không thay thế cho kem chống nắng, quần áo bảo hộ hay mũ rộng vành. Các bác sĩ tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (thành phố Hồ Chí Minh) khuyến cáo, người dân không nên coi vitamin là ‘lá chắn’ duy nhất. Muốn phòng ung thư da hiệu quả phải kết hợp tránh nắng, bôi kem chống nắng đúng cách và khám định kỳ nếu có tổn thương nghi ngờ”. Ngoài ra, liều 500 mg nicotinamide/ngày là liều trong nghiên cứu, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tự bổ sung.

    Để dùng nicotinamide an toàn và hiệu quả, chuyên gia khuyến nghị, tham khảo ý kiến bác sĩ, nhất là người từng bị ung thư da, có bệnh nền hoặc dùng thuốc đặc biệt; dùng đúng liều, đúng dạng, tránh nhầm lẫn giữa nicotinamide và niacin – một dạng khác của vitamin B3 có thể gây tác dụng phụ; chọn thực phẩm, sản phẩm bổ sung từ nhà sản xuất uy tín, có công bố chất lượng; kết hợp với các biện pháp bảo vệ da khỏi ánh nắng; theo dõi sức khỏe và phản ứng của cơ thể, ngừng hoặc giảm liều nếu có dấu hiệu bất thường.

    Các bác sĩ cũng nhấn mạnh, ngoài việc bổ sung dinh dưỡng hợp lý, quan trọng nhất vẫn là nâng cao nhận thức cộng đồng. Mỗi người cần tập thói quen kiểm tra da định kỳ, phát hiện sớm tổn thương nghi ngờ, tránh phơi nắng trong giờ cao điểm, sử dụng kem chống nắng đủ lượng và đúng cách. Đặc biệt, với trẻ em và người có làn da nhạy cảm, việc bảo vệ da càng phải nghiêm ngặt.

    Nicotinamide có thể mở ra một hướng phòng ngừa bổ trợ ung thư da, giúp giảm bớt gánh nặng bệnh tật. Song để phát huy hiệu quả, nó cần được dùng đúng chỉ định, đúng liều và đặt trong tổng thể chiến lược bảo vệ da khỏi tia UV. Khi đó, “lá chắn” vitamin B3 mới thật sự trở thành công cụ hữu ích cho sức khỏe cộng đồng.

    Ngoài việc tiêu thụ các thực phẩm giàu vitamin B3 để ngăn ngừa các loại ung thư da có thể bổ sung vitamin B3 từ các loại thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, nên tránh bổ sung vitamin B3 cùng các loại thuốc trị bệnh, bao gồm: Thuốc điều trị tăng huyết áp, thuốc hạ đường huyết, thuốc hạ đường huyết, nhóm thuốc giảm lipid, thuốc kết hợp acid mật, thuốc chống động kinh Carbamazepin, thuốc chống đông máu, thuốc kháng sinh Tetracyclin…

    Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, mọi người nên sử dụng kem chống nắng phổ rộng có chỉ số SPF từ 30 trở lên và bôi lại sau mỗi hai giờ, khi đi bơi hoặc đổ mồ hôi nhiều để giảm cháy nắng và ngăn ngừa tác hại của ánh nắng mặt trời với da. Ngoài kem chống nắng, nên tranh thủ tìm kiếm bóng râm khi có thể, quần áo che phủ như mũ rộng vành và kính râm có thể cản ít nhất 99% tia cực tím (UV).

    Theo Vân Thảo (T/h)
    https://vietq.vn/vitamin-b3-nicotinamide-“la-chan”-tiem-nang-giup-ho-tro-phong-ung-thu-da-hieu-qua-d237041.html

    Kinh tế tuần hoàn: Chìa khóa nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm trong kỉ nguyên mới

    Trong bối cảnh toàn cầu đối mặt với khủng hoảng tài nguyên và áp lực môi trường ngày càng lớn, kinh tế tuần hoàn nổi lên như một giải pháp bền vững.

    Khác với mô hình tuyến tính truyền thống “khai thác – sản xuất – tiêu dùng – thải bỏ”, kinh tế tuần hoàn hướng tới giữ vật liệu, năng lượng và sản phẩm trong chu trình càng lâu càng tốt. Điều này giúp giảm khai thác tài nguyên thô, hạn chế rác thải, đồng thời tạo ra giá trị kinh tế mới. Tác động của mô hình này không chỉ dừng lại ở môi trường mà còn thể hiện rõ rệt trong việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp.

    Kinh tế tuần hoàn khắc phục nhược điểm của những mô hình kinh tế khác trực tiếp giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất

    Trước hết, kinh tế tuần hoàn giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí nguyên liệu, một trong những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới năng suất. Khi sản phẩm được thiết kế để dễ tháo rời, sửa chữa và tái chế, tỷ lệ hao hụt nguyên vật liệu giảm đáng kể. Các chuỗi sản xuất ổn định hơn vì ít phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu thô thường xuyên biến động về giá và nguồn cung. Thực tế cho thấy, những doanh nghiệp áp dụng mô hình tuần hoàn có thể tiết kiệm tới hàng chục phần trăm chi phí nguyên liệu, đồng thời giảm rủi ro gián đoạn sản xuất. Nhờ vậy, năng suất lao động và hiệu quả vận hành được cải thiện rõ rệt.

    Thứ hai, kinh tế tuần hoàn thúc đẩy đổi mới trong thiết kế và quy trình sản xuất. Nguyên tắc “thiết kế vì sự bền vững” đòi hỏi sản phẩm phải có tuổi thọ dài hơn, dễ nâng cấp, dễ bảo trì. Điều này buộc doanh nghiệp nâng tiêu chuẩn kỹ thuật, siết chặt quy trình kiểm soát chất lượng. Hệ quả là sản phẩm đạt độ bền cao hơn, giảm tỷ lệ lỗi khi sử dụng, nâng cao uy tín thương hiệu. Với người tiêu dùng, họ nhận được sản phẩm chất lượng hơn, chi phí sở hữu thấp hơn, tạo nên vòng lặp giá trị tích cực cho cả thị trường.

    Bên cạnh đó, kinh tế tuần hoàn khuyến khích ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số như IoT, blockchain hay mô hình bản sao số để theo dõi vật liệu và sản phẩm trong suốt vòng đời. Nhờ công nghệ, doanh nghiệp có thể truy xuất nguồn gốc từng linh kiện, dự báo lỗi, lên kế hoạch bảo trì chính xác. Những ứng dụng này vừa giúp giảm thời gian dừng máy, vừa hạn chế chi phí khắc phục sự cố, từ đó tăng hiệu suất thiết bị và duy trì chất lượng ổn định. Sự kết hợp giữa công nghệ số và nguyên tắc tuần hoàn tạo ra một nền sản xuất thông minh, linh hoạt và bền vững hơn.

    Một khía cạnh quan trọng khác là tác động đến lao động và tổ chức. Việc triển khai kinh tế tuần hoàn đòi hỏi lực lượng lao động có kỹ năng mới: thiết kế xanh, quản lý vòng đời sản phẩm, logistics ngược hay kiểm định tái chế. Đây là những kỹ năng gắn với năng suất lao động cao và giá trị gia tăng lớn. Đồng thời, quá trình chuyển đổi này tạo cơ hội cho việc làm mới, đặc biệt trong lĩnh vực tái chế, sửa chữa, phân loại và công nghệ môi trường. Ở tầm quốc gia, kinh tế tuần hoàn có thể trở thành động lực cạnh tranh, giúp doanh nghiệp nâng vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

    Kinh tế tuần hoàn thúc đẩy tăng trưởng của mọi ngành kinh tế.

    Tại Việt Nam, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng áp dụng thực hành kinh tế tuần hoàn có mối liên hệ tích cực với hiệu suất bền vững của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp trong ngành sản xuất, nông nghiệp hay dệt may khi thử nghiệm các giải pháp tái chế, tái sử dụng đã đạt kết quả khả quan: chi phí giảm, chất lượng sản phẩm nâng cao, uy tín với đối tác quốc tế được củng cố. Tuy vậy, mức độ áp dụng vẫn chưa đồng đều, phụ thuộc nhiều vào quy mô doanh nghiệp, khả năng đầu tư công nghệ và chính sách hỗ trợ từ nhà nước.

    Dù mang lại nhiều lợi ích, kinh tế tuần hoàn cũng đặt ra thách thức. Đầu tiên là chi phí đầu tư ban đầu cho công nghệ, đào tạo và thay đổi chuỗi cung ứng. Nếu không được hoạch định kỹ lưỡng, năng suất có thể giảm trong ngắn hạn. Ngoài ra, chất lượng sản phẩm tái chế hay tái sử dụng cần được kiểm soát nghiêm ngặt bằng quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia. Nếu không, nguy cơ sản phẩm kém chất lượng tràn vào thị trường có thể làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng.

    Để tối đa hóa tác động tích cực, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa nhà nước và doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần chú trọng thiết kế sản phẩm theo vòng đời, đầu tư vào công nghệ số, đồng thời đào tạo nhân lực phù hợp. Nhà nước nên đưa ra các chính sách hỗ trợ tài chính, khuyến khích đổi mới sáng tạo và xây dựng khung pháp lý rõ ràng cho sản phẩm tuần hoàn. Khi có sự gắn kết, kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường mà còn trở thành chìa khóa nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm trong dài hạn.

    Có thể thấy, kinh tế tuần hoàn không phải là lựa chọn mà là xu thế tất yếu. Trong một thế giới cạnh tranh ngày càng khốc liệt, doanh nghiệp nào nắm bắt và triển khai sớm sẽ có lợi thế vượt trội. Họ không chỉ góp phần giảm áp lực môi trường, mà còn tạo ra sản phẩm tốt hơn, hiệu quả hơn, đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của thị trường. Đây chính là con đường để nâng cao sức cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam trong tương lai.

    Theo Phương Nam
    https://vietq.vn/kinh-te-tuan-hoan-chia-khoa-nang-cao-nang-suat-va-chat-luong-san-pham-trong-ki-nguyen-moi-d236861.html

    Chuyên gia cảnh báo một số thực phẩm quen thuộc có thể kích hoạt cơn đau nửa đầu

    Theo các chuyên gia và nghiên cứu quốc tế cho thấy một số thực phẩm quen thuộc như rượu, chocolate, phô mai, đồ ngâm chua… có thể kích hoạt hoặc làm nặng thêm cơn đau nửa đầu ở người nhạy cảm.

    Đau nửa đầu là tình trạng ngày càng phổ biến, gây cảm giác khó chịu, ảnh hưởng công việc và chất lượng cuộc sống. Theo các chuyên gia thần kinh và dinh dưỡng, nguyên nhân khởi phát cơn đau nửa đầu rất khác nhau ở từng người, nhưng chế độ ăn uống với một số loại thực phẩm, đồ uống quen thuộc có thể góp phần quan trọng.

    Bác sĩ Hoài Thu, Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng – Viện Y học ứng dụng Việt Nam, cho biết nhiều bệnh nhân phản ánh sau khi uống cà phê, rượu vang hoặc ăn chocolate, thịt nguội thì xuất hiện cơn đau nửa đầu. Điều này không lạ, bởi các thực phẩm này chứa những chất có thể gây giãn mạch hoặc kích thích hệ thần kinh. “Cách tốt nhất là theo dõi nhật ký ăn uống để phát hiện thực phẩm nào khởi phát cơn đau của riêng mình”, bác sĩ nói.

    Nghiên cứu trên tạp chí Hiệp hội Đau đầu Quốc tế (Cephalalgia) cho thấy rượu, đặc biệt là rượu vang đỏ, là tác nhân phổ biến nhất, với hơn 35% người bị đau nửa đầu cho biết rượu là nguyên nhân và 77% trong số này liên quan tới vang đỏ. Rượu còn gây mất nước, góp phần làm nặng thêm cơn đau. Chocolate đứng thứ hai sau rượu, do chứa cả caffeine và beta-phenylethylamine – hợp chất có thể khởi phát cơn đau ở khoảng 20-25% người nhạy cảm.


    Rượu, bia là thủ phạm gây đau đầu. Ảnh minh họa

    Caffeine cũng là “con dao hai lưỡi”. Dùng một lượng nhỏ caffeine có thể giúp giảm nhẹ cơn đau hoặc hỗ trợ thuốc giảm đau hoạt động hiệu quả hơn. Nhưng sử dụng quá nhiều hoặc ngừng đột ngột lại gây nhức đầu, đau nửa đầu. Các nguồn chứa caffeine phổ biến gồm cà phê, trà, chocolate, nước tăng lực. Bác sĩ khuyến cáo người bệnh nên kiểm soát lượng caffeine nạp vào và không nên bỏ đột ngột.

    Bột ngọt (MSG) và chất làm ngọt nhân tạo cũng được nhiều nghiên cứu liên hệ với cơn đau nửa đầu. Aspartame – một chất thay thế đường phổ biến – có mặt trong nhiều thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống “ăn kiêng” cũng là nghi phạm. Theo Bệnh viện Vinmec, bột ngọt có thể gây đau nửa đầu nghiêm trọng ở 10–15% người nhạy cảm.

    Thịt nguội, xúc xích, dăm bông là nhóm thực phẩm chế biến sẵn có chứa nitrat và nitrit để bảo quản cũng được các nhà khoa học cảnh báo. Những chất này có thể giải phóng oxit nitric vào máu, gây giãn mạch trong não, dẫn đến đau nửa đầu. Phô mai ủ lâu năm và thực phẩm ngâm chua, lên men như dưa muối, kim chi chứa hàm lượng tyramine cao hóa chất hình thành trong quá trình thoái hóa protein có thể khởi phát hoặc làm nặng thêm cơn đau.

    Thực phẩm và đồ uống lạnh như kem, đá lạnh, đặc biệt khi ăn sau khi tập thể dục hoặc khi cơ thể quá nóng, cũng gây ra cơn đau đầu “như dao đâm” ở nhiều người. Ngoài ra, thực phẩm mặn, giàu natri, đặc biệt là đồ chế biến sẵn có thể làm tăng huyết áp, gây căng mạch máu và dẫn đến đau đầu hoặc đau nửa đầu.

    Bác sĩ Hoài Thu nhấn mạnh: “Không có danh sách chung cho mọi người vì cơ địa mỗi người khác nhau. Điều quan trọng là ghi chép lại thời điểm và thực phẩm ăn trước khi xuất hiện cơn đau. Nếu nhận thấy thực phẩm nào trùng lặp, cần tránh hoặc hạn chế”.

    Đồng quan điểm, bác sĩ Nguyễn Thị Thanh – Khoa Thần kinh Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ: “Đau nửa đầu không chỉ do thực phẩm mà là sự cộng hưởng của nhiều yếu tố như thiếu ngủ, căng thẳng, thay đổi nội tiết. Thay đổi lối sống, ngủ đủ, uống đủ nước, ăn uống điều độ cũng quan trọng không kém việc kiêng thực phẩm.”

    Các chuyên gia khuyến nghị, bên cạnh việc nhận diện thực phẩm “gây đau” cá nhân, cần ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa, hạn chế rượu, đồ ngọt nhân tạo, thực phẩm chế biến sẵn; đồng thời duy trì lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc, kiểm soát căng thẳng. Nếu cơn đau nửa đầu xuất hiện thường xuyên, nặng hơn hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường như mờ mắt, yếu liệt, khó nói… cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị.

    Ngoài ra thay vì tự áp dụng chế độ ăn kiêng theo lời đồn, mỗi người nên lắng nghe cơ thể, tham khảo ý kiến bác sĩ để tìm ra “thủ phạm” thực sự. Sự chủ động này giúp kiểm soát chứng đau nửa đầu hiệu quả hơn và tránh được những hệ lụy không đáng có.

    Theo Vân Thảo (T/h)
    https://vietq.vn/chuyen-gia-canh-bao-mot-so-thuc-pham-quen-thuoc-co-the-kich-hoat-con-dau-nua-dau-d236863.html