Sử dụng quá nhiều đường có thể dẫn đến tăng cân và béo phì và có thể ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng như gan.
Hệ thống sinh hóa trong cơ thể con người giúp trao đổi protein, tinh bột, chất béo và có thể biến protein thành chất béo. Bất cứ thực phẩm nào chúng ta ăn, nếu quá nhiều, sẽ được tích trữ dưới dạng chất béo.
Đường và các loại tinh bột (carbohydrate) được cơ thể phân hủy thành glucose. Một tỷ lệ nhỏ glucose này được cơ thể sử dụng, và phần lớn được chuyển hóa thành chất béo. Ở những người không tập thể dục và có lối sống ít vận động, tỷ lệ béo phì sẽ cao hơn. Tiêu thụ quá nhiều đường có thể dẫn đến tăng cân và béo phì, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng như gan. Đây là nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Tiêu thụ đường kích hoạt giải phóng dopamine, loại hormone mang lại cảm giác dễ chịu. Những người đang vật lộn với căng thẳng hoặc trầm cảm có thể thèm đồ ngọt. Tuy nhiên, hầu hết những thực phẩm chứa đường này sẽ được tích trữ dưới dạng chất béo, cuối cùng gây hại cho gan. Chu kỳ không lành mạnh này có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ, xơ gan (sẹo) và thậm chí là ung thư.
Bên cạnh đó, vi khuẩn tốt trong ruột là cần thiết – không chỉ giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru mà còn cho sức khỏe nói chung. Quá nhiều ngọt trong chế độ ăn sẽ ảnh hưởng đến môi trường sống của các vi khuẩn đường ruột này. Sự thay đổi ở vi khuẩn đường ruột cũng gây ra rối loạn chuyển hóa và tổn thương gan. Các gốc tự do gây ung thư gan cũng có liên quan đến việc tiêu thụ quá nhiều đường.
Cần tránh tiêu thụ nhiều đường vì có thể gây hại cho gan
Phân tử đường trong trái cây tồn tại ở dạng fructose. Lượng đường này ở mỗi loại trái cây là khác nhau, cao hơn ở những loại trái cây mọng nước như nho, cam, dưa hấu… và giảm các loại trái cây nhiều thịt như ổi, táo… Mặc dù trái cây thường được coi là tốt cho sức khỏe nhưng việc tiêu thụ quá nhiều, chúng sẽ chuyển hóa đường fructose thành chất béo trong gan, gây ra gan nhiễm mỡ. Ở bên trong gan, fructose sẽ được chuyển hóa thành dạng năng lượng. Hoặc chúng sẽ được lưu trữ lại ở dạng glycogen. Một phần lớn lượng đường fructose được bổ sung sẽ khiến cho gan bị quá tải và gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ.
Tại Mỹ, một nghiên cứu được thực hiện với 5.900 người cho ra kết quả, những người uống nước có đường mỗi ngày sẽ có tỷ lệ bị gan nhiễm mỡ cao hơn người không uống là 56%.
Chất làm ngọt ít calo và không calo đã được sử dụng ngày càng nhiều thực phẩm đóng gói như bánh mì, đồ ăn nhẹ…Nhiều người đang cắt giảm lượng đường tiêu thụ vì lý do sức khỏe, thì ngành công nghiệp thực phẩm đã tìm ra một cách khác để mang đến cho người tiêu dùng món hấp dẫn vị giác hơn, âm thầm thay thế đường trong nhiều loại thực phẩm đóng gói bằng sucralose, stevia, allulose, erythritol và nhiều loại chất làm ngọt nhân tạo và chất thay thế đường khác.
Chất làm ngọt ít calo và không calo đã được sử dụng trong nước ngọt dành cho người ăn kiêng trong nhiều thập kỷ… nhưng hiện nay các công ty thực phẩm đang bổ sung chúng vào ngày càng nhiều thực phẩm đóng gói, trong đó có nhiều loại có thể khiến bạn ngạc nhiên. Chúng bao gồm bánh mì, sữa chua, bột yến mạch, bánh nướng xốp, súp đóng hộp, nước sốt salad, gia vị và thanh đồ ăn nhẹ…
Các chất thay thế đường có thể được tìm thấy trong danh sách thành phần trên bao bì thực phẩm, thường có những cái tên mà nhiều người tiêu dùng không nhận ra, như adventame, neotame và acesulfame kali. Thực phẩm tuyên bố “không có chất làm ngọt nhân tạo” thường được làm ngọt bằng stevia và các chất thay thế đường “tự nhiên” khác.
Số lượng các sản phẩm thực phẩm chứa chất thay thế đường có hàm lượng calo thấp hoặc không có calo đã tăng lên trong những năm gần đây, mang tới mục đích thay thế đường giúp mọi người kiểm soát cân nặng và giảm lượng đường bổ sung, nhưng các nghiên cứu cho thấy đường giả cũng có thể có tác dụng không mong muốn đối với đường ruột và sức khỏe trao đổi chất của cơ thể, thậm chí còn thúc đẩy cảm giác thèm ăn và kháng insulin, tiền thân của bệnh tiểu đường loại 2…
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mọi người hạn chế ăn các chất thay thế đường vì chúng có khả năng gây ra những tác động lâu dài “không mong muốn”, bao gồm cả những tác động bất lợi đối với sức khỏe đường ruột và trao đổi chất.
Ngoài việc tránh xa đường để có một lá gan khỏe mạnh cần tập thể dục thường xuyên và có lối sống năng động. Tập thể dục nhịp điệu thường xuyên là chìa khóa để phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ. Đặc biệt là những người mắc các hội chứng chuyển hóa như tiểu đường, tăng huyết áp, cholesterol cao… vì cả hai bệnh này kết hợp với nhau có thể làm tăng tổn thương gan.
Ăn ít thực phẩm béo và nhiều chất xơ. Chế độ ăn nên bao gồm ít carbohydrate, nhiều chất xơ… nên tránh đồ ngọt và thịt đỏ…Nguy cơ mắc bệnh gan sẽ ít hơn nhiều nếu bạn duy trì chỉ số cân nặng lý tưởng.
Tránh dùng thảo dược bổ sung và các phương pháp điều trị truyền thống: Đặc biệt là những loại không có giấy phép sử dụng thuốc, vì hầu hết chúng được bán dưới dạng “thực phẩm bổ sung”.
Tiêm vaccine phòng viêm gan B. Tầm soát bệnh gan từ tuổi 40. Tránh xa các loại thuốc giảm cân và các bài thuốc thần kỳ phản khoa học được lan truyền trên mạng xã hội.
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6958:2023 về đường tinh luyện
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6958:2023 về đường tinh luyện do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố. Tiêu chuẩn này áp dụng cho đường tinh luyện dùng làm thực phẩm.
Yêu cầu cảm quan đối với đường tinh luyện được quy định: Màu sắc Tinh thể màu trắng óng ánh, khi pha vào nước cất với tỷ lệ đến 50 % (phần khối lượng/thể tích) cho dung dịch trong suốt; Dạng hạt tương đối đồng đều, khô, rời; Tinh thể đường hoặc dung dịch đường trong nước có vị ngọt tự nhiên, không có mùi, vị lạ.
Yêu cầu về an toàn thực phẩm thì mức giới hạn tối đa ô nhiễm kim loại nặng trong đường tinh luyện theo quy định hiện hành. Mức giới hạn tối đa ô nhiễm độc tố vi nấm và ô nhiễm vi sinh vật đối với đường tinh luyện theo quy định hiện hành (nếu có).
Sản phẩm phải có khả năng cho phép truy xuất nguồn gốc, phù hợp với quy định hiện hành. Đường tinh luyện được đóng gói trong các bao bì khô, sạch, nguyên vẹn, bền, không hút ẩm, bảo đảm an toàn thực phẩm theo quy định hiện hành. Bảo quản sản phẩm nơi khô, sạch, không bảo quản chung với các sản phẩm không phải là thực phẩm hoặc là thực phẩm có mùi. Phương tiện vận chuyển đường tinh luyện phải khô, sạch, không có mùi lạ.
Vân Thảo (T/h)
https://vietq.vn/an-qua-nhieu-duong-co-the-gay-anh-huong-nghiem-trong-toi-suc-khoe-cua-gan-d221571.html
