Các chuyên gia y tế cảnh báo, thời gian gần đây đã có rất nhiều người trẻ bị đột quỵ và động kinh do hút thuốc lá điện tử.
Theo điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tình hình sử dụng thuốc lá điện tử gia tăng, đặc biệt trong nhóm thanh thiếu niên. Nếu năm 2019 (nhóm 13-17 tuổi), tỷ lệ sử dụng thuốc là điện tử là 2,6%; năm 2022 tỷ lệ tăng lên 3,5%. Năm 2023, trong nhóm 11-18 tuổi, tỷ lệ là 7%, trong nhóm 13-15, tuổi tỷ lệ là 8%.
Thực tế hiện nay thuốc lá điện tử được đăng tải một cách công khai, tràn lan trên các trang mạng. Với trọng tâm quảng bá là loại thuốc thay thế và cai nghiện thuốc lá truyền thống nên khiến không ít người, nhất là giới trẻ lầm tưởng hút thuốc lá điện tử là an toàn, không gây nghiện. Nhiều người sử dụng thuốc lá điện tử để tự giải phóng mình khỏi thói quen hút thuốc truyền thống. Tuy nhiên theo các chuyên gia y tế, ngày càng có nhiều người trẻ bị ngộ độc thuốc lá điện tử, thậm chí là đột quỵ, động kinh.
Các nhà nghiên cứu tại Mỹ đã tiến hành một cuộc khảo sát quốc gia trên gần 80.000 người Mỹ trưởng thành đã từng bị đột quỵ. Khảo sát cho thấy những người dùng thuốc lá điện tử tăng nguy cơ bị đột quỵ sớm ở độ tuổi trung niên hơn khoảng 15% so với người hút thuốc lá truyền thống. Cụ thể, người dùng thuốc lá điện tử bị đột quỵ ở độ tuổi trung bình là 48 – sớm hơn 1 thập niên so với người hút thuốc lá truyền thống.
Các nhà nghiên cứu cho biết, khói thuốc lá điện tử có chứa các hóa chất độc hại, những hóa chất này có thể làm tổn thương các mạch máu, gây tắc nghẽn dẫn đến xơ vữa động mạch; từ đó làm giảm lưu lượng máu lên não, dẫn đến đột quỵ.
Sử dụng thuốc lá điện tử nguy cơ đột quỵ, động kinh. Ảnh minh họa
Hút thuốc làm tăng nguy cơ đột quỵ bằng cách thu hẹp các động mạch trong não và các động mạch ở cổ dẫn đến não. Ngoài ra, các mạch đến não có thể bị tắc nghẽn do tắc nghẽn hoặc máu đông, có thể dẫn đến đột quỵ và tê liệt. Nếu các mạch máu bị chặn hoàn toàn đến một phần của não, phần đó sẽ chết. Người bệnh có thể mất khả năng nói, đi lại hoặc di chuyển bình thường hoặc tùy thuộc vào phần não bị ảnh hưởng, đột quỵ có thể gây tử vong.
Đặc biệt, hút song song cả thuốc lá điện tử và thuốc lá thường còn có hại hơn, đó là tăng cao nguy cơ đột quỵ ở tuổi thanh niên và những năm đầu của tuổi trung niên. Cụ thể, kết quả phân tích dựa trên dữ liệu sức khỏe cho thấy, người hút song song 2 loại thuốc lá có nguy cơ đột quỵ gần gấp 3 lần so với người không hút thuốc.
Tại Việt Nam, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, thời gian gần đây đã có rất nhiều ca cấp cứu do ngộ độc thuốc lá điện tử.
Điển hình là nữ bệnh nhân 20 tuổi đột quỵ não, tiền sử hút thuốc lá điện tử. Bác sĩ Nguyên cho biết, mạch máu não của cô gái trên phim cho thấy tình trạng xơ cứng như người già. Máu lưu thông “lờ đờ” như dòng sông ô nhiễm. Hay một trường hợp mới 17 tuổi đã dùng thuốc lá điện tử. Khi vào viện, bệnh nhân nhìn bình thường nhưng kiểm tra có dấu hiệu bệnh lý động kinh, giảm trí nhớ, mất ngủ…
Bác sĩ Nguyên cho biết, đa số người hút thuốc lá điện tử đều trẻ, dưới 30 tuổi. Khám cận lâm sàng toàn bộ cơ quan từ não, tim, phổi, thận, mạch máu đều tổn thương nghiêm trọng. Những chất gây độc từ thuốc lá điện tử gồm nicotin, hương liệu, các hóa chất dạng hơi. Thậm chí, các phòng xét nghiệm hiện đại cũng không thể tìm được hết độc chất mới trong thuốc lá điện tử. Nhiều công ty sản xuất thuốc lá thế hệ mới còn cho thêm các loại ma túy, cần sa… bán cho người sử dụng.
Tại Việt Nam, bác sĩ kiểm tra người dùng thuốc lá điện tử, chụp phổi cho thấy rõ tổn thương phổi cấp, xơ phổi mức độ khác nhau, rối loạn khuếch tán kéo dài, tổn thương phổi mạn tính… Nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ, mạch máu nhiều mảng bám, máu lưu thông chậm như người cao tuổi.
Để giảm tác hại thuốc lá lên sức khỏe người Việt, Tiến sĩ Nguyên nhấn mạnh: “Rượu và thuốc lá truyền thống đã mang lại nhiều mối nguy về sức khỏe, chúng ta vẫn chưa giải quyết xong. Nếu tiếp tục thả nổi thuốc lá điện tử sẽ không thể lường hết hậu quả về sức khỏe, không có bảo hiểm nào trả đủ chi phí điều trị do tác hại thuốc lá gây ra. Chúng ta cần có chính sách quản lý phù hợp, cần cấm lưu hành thuốc lá điện tử”.
Bác sĩ Nguyên cho biết thêm, ở nhiều nước đã cấm thuốc lá điện tử chứa hương liệu. Mỹ là quốc gia đang chịu gánh nặng với số lượng bệnh nhân tổn thương phổi và tử vong do thuốc lá điện tử. Vị bác sĩ này cũng đề xuất các cơ quan, người làm chính sách đưa ra các biện pháp mạnh tay với thuốc lá điện tử.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị An – Giám đốc tổ chức HealthBrigde Việt Nam cho biết, thuốc lá điện tử núp bóng dưới nhiều hình thức khác nhau như thỏi son, hộp sữa, cây kem có nhiều hương vị, không để lại mùi hôi như thuốc lá truyền thống. Giá tiền rẻ đa dạng từ 17.000 đồng, với chương trình khuyến mại như mua 2 tặng 1, tặng tinh dầu, thế hệ trẻ dễ tiếp cận với những sản phẩm này. Phụ huynh không thể kiểm soát được. Chính vì vậy, bà An cho rằng cấm thuốc lá thế hệ mới là bảo vệ sức khỏe thế hệ trẻ Việt.
Thạc sĩ An khẳng định, Việt Nam cần tăng cường quản lý, cấm mua bán, quảng cáo tiêu thụ các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để bảo vệ thế hệ trẻ Việt Nam. Các chuyên gia đều đưa ra khuyến nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm nhập khẩu, sản xuất, phân phối và bán các sản phẩm nicotin.
An Dương (T/h)
https://vietq.vn/bao-dong-nguoi-tre-dot-quy-dong-kinh-vi-hut-thuoc-la-dien-tu-d219835.html
