Trái phiếu xanh được định nghĩa như một loại chứng khoán có thu nhập cố định nhằm thu hút vốn cho các dự án có lợi ích về môi trường.
Theo đó, các khoản tiền thu được từ việc phát hành trái phiếu này sẽ được cam kết đầu tư cho các chương trình tăng cường sự thích nghi và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, bao gồm các dự án năng lượng sạch, sử dụng năng lượng hiệu quả, giao thông công cộng và nước sạch…
Trái phiếu xanh có thể được phát hành bởi chính phủ, các ngân hàng thương mại, ngân hàng phát triển, các tổ chức tài chính quốc tế, các công ty…
Indonesia trở thành nước châu Á đầu tiên phát hành trái phiếu ”xanh”
Indonesia trở thành quốc gia châu Á đầu tiên phát hành trái phiếu “xanh” ra thị trường quốc tế giữa lúc các nhà đầu tư đang ngày càng quan tâm đến các dự án thân thiện với môi trường.
Chính phủ Indonesia ngày 22/2/2018 đã phát hành trái phiếu Sukuk “xanh” kỳ hạn 5 năm, đồng nghĩa với việc loại trái phiếu mới cũng sẽ tuân theo các quy định tài chính của Hồi giáo.
Các khảo sát của hãng tin Anh Reuters ước tính số tiền huy động được từ đợt phát hành trái phiếu này ít nhất sẽ đạt 300 triệu USD. Tuy nhiên, Chính phủ Indonesia chưa công bố cụ thể sẽ sử dụng số tiền thu được từ đợt phát hành trên như thế nào.
Hoạt động phát hành trái phiếu “xanh” tính trên quy mô toàn cầu đã đạt mức cao kỷ lục năm thứ 5 liên tiếp vào năm 2017. Theo số liệu của tổ chức Climate Bonds Initiative có trụ sở tại London (Vương quốc Anh), trong năm vừa qua đã ghi nhận lượng trái phiếu “xanh” trị giá 155,5 tỷ USD được bán ra trên toàn cầu.
Tại châu Á, các công ty Trung Quốc và Ấn Độ đang ngày càng hứng thú hơn với thị trường trái phiếu “xanh” để tài trợ các dự án thân thiện với môi trường, nhưng chính phủ các nước này hiện vẫn chưa thực sự bước vào “cuộc chơi.” Tính trên toàn thế giới, trong số các quốc gia phát hành trái phiếu “xanh” tương đối lớn phải kể đến Ba Lan và Pháp.
Việc Indonesia trở thành quốc gia châu Á đầu tiên phát hành trái phiếu xanh hôm 22/2/2018 đã phát đi tín hiệu mạnh mẽ về việc các nước ngày càng quan tâm đến vấn đề biến đổi khí hậu.
Trái phiếu xanh có thể giúp huy động hàng trăm tỷ USD/năm
Theo ước tính của Tổ chức Năng lượng Quốc tế (IEA), để giảm một nửa lượng khí thải toàn cầu vào năm 2050, thế giới sẽ cần một khoản đầu tư lên đến 46.000 tỷ USD. Trong bối cảnh đó đó, trái phiếu xanh được xem như một giải pháp hiệu quả, có thể giúp huy động hàng trăm tỷ USD/năm cho việc phát triển một nền kinh tế “sạch” và bền vững.
Tại Tunisia, nguồn vốn từ trái phiếu xanh do Ngân hàng Thế giới (WB) phát hành đã giúp nâng cao hiệu quả hệ thống tưới tiêu và cung cấp nước sạch tại vùng nông thôn nơi các nguồn nước ngầm đang trở nên căng thẳng.
Còn ở Trung Quốc, trái phiếu xanh góp phần giúp cộng đồng giảm nguy cơ bị tác động do các thảm hoạ tự nhiên thông qua việc ngăn chặn lũ lụt và phát triển hệ thống cảnh báo. Nguồn vốn từ trái phiếu xanh cũng đã hỗ trợ tích cực cho chính phủ Columbia và Mexico sử dụng năng lượng hiệu quả cho hệ thống giao thông công cộng.
Các trái phiếu xanh do Tập đoàn Tài chính Quốc tế (IFC) phát hành cũng tạo chuyển biến tích cực cho các dự án năng lượng tái tạo và sử dụng năng lượng hiệu quả. Chúng bao gồm việc đa dạng hoá các nguồn điện tại Nam Phi với việc năng lượng than đá được thay thế bằng việc sử dụng năng lượng từ các tấm gương phản chiếu và hội tụ ánh sáng mặt trời, hỗ trợ các ngân hàng ở Armenia cho vay, giảm nhu cầu sử dụng năng lượng và chi phí cho dân cư.
Báo cáo mới đây từ tổ chức phi lợi nhuận Climate Bonds Initiative (CBI, có trụ sở tại Anh) cho biết, lượng trái phiếu xanh phát hành trên toàn cầu trong năm 2017 đã đạt mức cao kỷ lục là 155,5 tỷ USD, vượt mức dự báo trước đó.
Cụ thể, theo CBI, tổng giá trị trái phiếu xanh được phát hành trong năm 2017 tăng 78% so với năm 2016, vượt xa con số dự báo được tổ chức này đưa ra hồi tháng 12/2017 là 130 tỷ USD.
Mỹ, Trung Quốc và Pháp chiếm 56% tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh trong năm 2017. Fannie Mae là đơn vị phát hành loại trái phiếu này lớn nhất tại Mỹ với 24,9 tỷ USD.
Trong năm 2017, có 10 nước mới tham gia vào thị trường trái phiếu xanh gồm Argentina, Chile, Fiji, Lithuania, Malaysia, Nigeria, Singapore, Slovenia, Thụy Sỹ và Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE).
Tiềm năng cho Việt Nam
Tại Việt Nam, hậu quả do biến đổi khí hậu đã làm gia tăng mức độ cũng như chu kỳ xảy ra thiên tai như hạn hán, lũ lụt, nước biển dâng… đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển kinh tế, xã hội và đời sống người dân. Nghiên cứu của các tổ chức quốc tế cho rằng, biến đổi khí hậu có thể làm Việt Nam tổn thất 15 tỷ USD/năm, tương đương 5% GDP.
Nhằm triển khai thực hiện Quyết định số 403/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tháng 10/2015, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký Quyết định số 2183/QĐ-BTC ban hành Kế hoạch hành động ngành tài chính thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh đến năm 2020.
Cụ thể, sẽ xây dựng tổng thể định hướng phát triển ngành tài chính xanh, trong đó xác định định hướng điều chỉnh chung, phương thức tổ chức thực hiện, cách thức phân bổ, sử dụng các nguồn lực tài chính nhằm hướng tới thúc đẩy tăng trưởng xanh.
Đặc biệt, một trong những giải pháp quan trọng là Bộ Tài chính sẽ thực hiện rà soát, hoàn thiện khung chính sách tài chính nhằm phát triển thị trường vốn xanh và các sản phẩm tài chính xanh. Theo đó, các hoạt động trên thị trường vốn sẽ được thiết lập một khung tài chính xanh như: ban hành các quy định, điều kiện khi niêm yết cổ phiếu (niêm yết xanh), báo cáo (trong báo cáo bền vững) và trong giám sát (theo các tiêu chí tài chính xanh).
Bộ Tài chính cũng sẽ tiếp tục đẩy mạnh các sản phẩm của thị trường vốn xanh bao gồm: Trái phiếu xanh (các trái phiếu của doanh nghiệp xanh, phát hành cho các dự án xanh hoặc các sản phẩm xanh); Trái phiếu chính phủ và trái phiếu chính quyền địa phương phục vụ cho các mục tiêu, chương trình, dự án xanh; Các chỉ số xanh, chỉ số bền vững, chỉ số carbon; Các chứng chỉ, chứng chỉ đầu tư xanh của các quỹ đầu tư phát hành.
Về trái phiếu xanh, ngay từ cuối năm 2015, chương trình hợp tác giữa Ủy ban Chứng khoán Quốc gia với Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ), Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) đã xây dựng Đề án phát triển thị trường trái phiếu xanh.
Trên cơ sở đó, ngày 20/10/2016, lãnh đạo Bộ Tài chính đã phê duyệt Đề án phát hành thí điểm trái phiếu xanh của chính quyền địa phương và chỉ đạo các đơn vị liên quan triển khai thí điểm trái phiếu xanh chính quyền địa phương. Hai địa phương đầu tiên là TP. Hồ Chí Minh và Bà Rịa – Vũng Tàu đã đồng ý triển khai đề án này.
Đến nay, TP. Hồ Chí Minh đã phát hành 3.000 tỷ đồng trái phiếu chính quyền địa phương xanh cho 34 dự án, trong đó lập danh mục 11 dự án xanh dựa trên “Danh mục dự án xanh” do Ngân hàng Nhà nước ban hành. Đồng thời, Bà Rịa – Vũng Tàu đã chuẩn bị cho đợt phát hành trái phiếu xanh đầu tiên 500 tỷ đồng cho 8 dự án xanh.
Trong chương trình hợp tác từ năm 2018, GIZ dự kiến sẽ phối hợp với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Quốc gia, hai Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh cùng với IFC xây dựng đề án phát triển trái phiếu xanh doanh nghiệp và trái phiếu xanh định chế tài chính và thí điểm phát hành trái phiếu doanh nghiệp xanh, trước mắt có thể là các công ty thuộc VNSI (Top 20 doanh nghiệp về phát triển bền vững) và ngân hàng thương mại lớn của Việt Nam.
Theo moitruong.com.vn
