Các nhà khoa học Brazil vừa phát hiện ra rằng, những thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, pizza đông lạnh và bánh doughnut… có thể dẫn đến tử vong sớm.
Từ lâu, thực phẩm chế biến sẵn đã được cho rằng có liên quan đến việc gia tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường, tim mạch và ung thư. Vì vậy, các nhà khoa học trên muốn thực hiện một bước xa hơn để xem thực phẩm chế biến sẵn có thể liên quan đến tử vong sớm như thế nào.
Để tìm hiểu, các nhà khoa học đã thực hiện một đánh giá rủi ro so sánh, kèm với một đánh giá mô phỏng tác động của một yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu tiêu thụ thực phẩm quốc gia ở Brazil từ năm 2017 đến năm 2018, cũng như dữ liệu nhân khẩu học và tỷ lệ tử vong từ năm 2019. Nhóm cũng xem xét dữ liệu và rủi ro sức khỏe từ các nghiên cứu khác để ước tính có bao nhiêu ca tử vong do ăn thực phẩm sẵn.
Dựa trên mô hình và tính toán đó, các nhà khoa học thấy rằng, thực phẩm chế biến sẵn chiếm từ 13% đến 21% tổng năng lượng ăn vào ở người trưởng thành Brazil. Năm 2019, hơn 500.000 người lớn từ 30 – 69 tuổi tử vong. Việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn được nhận định là nguyên nhân gây ra khoảng 57.000 ca tử vong sớm trong nhóm đó, tương đương 10,5%.
Xúc xích, pizza đông lạnh có thể gây tử vong sớm cần tránh ăn nhiều. Ảnh: Tuổi Trẻ
Nhóm nghiên cứu đã “thận trọng” trong các ước tính của mình, vì vậy tác động có hại của thực phẩm chế biến sẵn, trên thực tế, còn có thể cao hơn nhiều.
Nhà khoa học Eduardo Nilson từ Đại học São Paulo (Brazil), tác giả chính của nghiên cứu trên cho biết: “Đó là một vấn đề sức khỏe cộng đồng. Những gì chúng tôi đang phải đối mặt ở Brazil là sự gia tăng đều đặn, dần dần trong việc tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến sẵn”.
Theo nhà khoa học Nilson, thực phẩm chế biến sẵn đã được công nghiệp hóa để có thể “ăn sẵn và ăn ngay”. Loại thực phẩm này thường có rất ít nguyên liệu tươi và có nhiều tinh bột, protein đã qua chế biến và phụ gia thực phẩm.
Thực phẩm chế biến sẵn thường được tiêu thụ nhiều nhất bởi những người từ các cộng đồng thu nhập thấp vì loại thực phẩm này rẻ hơn thực phẩm tươi và dễ tiếp cận hơn.
“Loại thực phẩm này rất khác so với những gì chúng ta có trong nhà bếp của mình, những thứ tươi ngon nhưng nhanh hỏng. Thực phẩm chế biến sẵn sử dụng phụ gia để có thời hạn sử dụng lâu dài và làm từ nguyên liệu rẻ để có giá thành bán ra rẻ” – nhà khoa học Nilson cho hay.
Nhóm nghiên cứu đã tiến thêm một bước tìm hiểu nữa bằng cách ước tính điều gì sẽ xảy ra với dân số Brazil nếu mọi người giảm lượng thực phẩm chế biến sẵn. Kết quả, nếu mọi người cắt giảm tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn thì có thể ngăn chặn được từ 5.900 đến 29.300 trường hợp tử vong.
Nhà khoa học Nilson nói: “57.000 ca tử vong có thể được ngăn chặn nếu có thể giảm đi 20% mức tiêu thụ chế biến sẵn như hiện nay. Chúng ta cần cấp bách các chính sách nhằm giảm tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn và tăng cường thực phẩm lành mạnh hơn, tươi sống và chế biến tối thiểu”.
Nilson cho biết, nghiên cứu của nhóm ông là nghiên cứu đầu tiên mô hình hóa tác động của thực phẩm chế biến sẵn đối với tử vong sớm. Nghiên cứu trước đây đã xem xét tác động của các chất dinh dưỡng như natri, một số loại đường, chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa.
Một hạn chế của nghiên cứu này là mô hình không tính đến các sự kiện lặp lại hoặc ảnh hưởng của tương tác giữa các cá nhân, quần thể hoặc môi trường của họ và tác động của chúng đối với bình đẳng sức khỏe, nhóm nghiên cứu cho biết.
Nhưng bất chấp những hạn chế của nó, các nhà nghiên cứu cho biết, mô hình của họ có thể giúp các nhà hoạch định chính sách hiểu cách các mô hình chế độ ăn uống ảnh hưởng thế nào đến tỷ lệ tử vong. Theo đó, các nhà hoạch định chính sách có thể sử dụng những phát hiện này để tìm ra những biện pháp chống lại tỷ lệ tử vong sớm.
Nghiên cứu này đăng trên Tạp chí Y học Dự phòng Mỹ, họ lưu ý rằng các nghiên cứu trước đây đã nêu chi tiết những tác động tiêu cực đến sức khỏe của natri, đường, chất béo chuyển hóa và các chất phụ gia khác trong thực phẩm chế biến sẵn. Tiêu thụ các sản phẩm này cũng có liên quan đến béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường và các bệnh khác.
Trong diễn biến liên quan tới tác hại của thực phẩm chế biến sẵn, một nghiên cứu được công bố vào tháng 9/2022 đã phát hiện ra mối liên hệ đáng kể giữa thực phẩm siêu chế biến và nguy cơ ung thư đại trực tràng ở nam giới. Những người đàn ông tiêu thụ nhiều loại thực phẩm này có nguy cơ phát triển ung thư cao hơn 30%. Một nghiên cứu khác cho thấy đồ uống có đường có liên quan đến khoảng 184.000 ca tử vong ở người trưởng thành trên toàn cầu mỗi năm.
An Dương (T/h)
https://vietq.vn/nghien-cuu-moi-tu-brazil–xuc-xich-pizza-dong-lanh-co-the-gay-nguy-co-tu-vong-soms13-d205551.html
