Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo, benzopyrene là chất gây ung thư cấp độ 1, luôn ẩn chứa trong một số loại thực phẩm quen thuộc mà nhiều người vẫn ăn hàng ngày.
Ung thư là căn bệnh ám ảnh với nhiều người. Bởi lẽ đó, chỉ cần thoạt nghe bất cứ thứ gì liên quan đến ung thư, chúng ta đều sợ. Tuy nhiên, cần biết rằng nỗi sợ hãi, căng thẳng, lo âu quá mức lại cũng chính là khởi nguồn ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch của cơ thể, khiến chúng ta mất ngủ, stress, ăn uống không ngon, để rồi dễ bị bệnh tật tấn công, bao gồm cả ung thư. Nói vậy để thấy, sự lạc quan và cách nhìn nhận mọi vấn đề một cách bình tĩnh, thấu đáo để tường tận sự việc sẽ giúp ích như thế nào.
Cần phải nói thêm, ung thư là căn bệnh xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như do gen di truyền, do tiếp xúc lâu dài với hóa chất độc hại, chất phóng xạ, do một số nguyên nhân liên quan đến lối sống (uống rượu bia nhiều, hút thuốc lá, căng thẳng và mất ngủ kéo dài…). Bên cạnh đó, có một nguyên nhân gây ung thư liên quan đến chế độ dinh dưỡng, thói quen ăn uống, sử dụng thực phẩm.
Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) chia chất gây ung thư thành 4 cấp độ, trong đó đáng sợ nhất là chất gây ung thư cấp độ 1. Theo đó 4 cấp độ của khả năng gây ung thư theo sự phân chia của IARC bao gồm: Gây ung thư, có khả năng cao gây ung thư, có thể gây ung thư và không phân loại được.
Các mức độ dựa trên bằng chứng thay vì mức độ nguy hiểm thực sự của một chất. Theo đó, cấp độ 1 chính là nhóm bao gồm các chất gây ung thư. Trong số các chất này phải kể tới benzopyrene là chất gây ung thư được phát hiện sớm nhất và Tổ chức WHO cũng xác định nó là chất gây ung thư cấp độ 1. Nghĩa là, benzopyrene đã được phát hiện là chất gây ung thư trong các thí nghiệm trên người và động vật. Nguy hiểm hơn, chất độc này còn tiềm ẩn ở một số loại thực phẩm quen thuộc.
Khi nhắc đến các loại thực phẩm nhiều người mê, thịt nướng là không thể thiếu. Đặc biệt so với nướng điện thì cách nướng than được nhiều người ưa chuộng hơn. Dưới sức nóng của than cháy đỏ hồng, mỡ trong thịt liên tục nhỏ giọt vào lửa, khi đó benzopyrene sẽ được tạo ra trong khói và bám lên bề mặt thịt.
Trong các nghiên cứu liên quan, người ta cũng phát hiện ra rằng hàm lượng benzopyrene có liên quan đến nhiệt độ khi mọi người nướng thịt, chất béo trong thịt và khoảng cách gần nguồn lửa. Tức là nhiệt độ càng cao thì hàm lượng chất béo càng cao và càng gần nguồn lửa thì hàm lượng benzopyrene sinh ra càng cao. Tuy nhiên, thịt nướng không phải là món chúng ta thường xuyên ăn hàng ngày. Có 3 thực phẩm khác quen thuộc hơn lại ẩn chứa rất nhiều benzopyrene, ăn thường xuyên sẽ làm tăng nguy cơ tế bào ung thư ghé thăm.
Thực phẩm hun khói ở nhiệt độ cao dễ sản sinh ra chất benzopyrene gây ung thư. Ảnh minh họa
Thực phẩm hun khói
Phi lê cá hun khói, xúc xích giăm bông… rất phổ biến sau khi hun khói và nướng ở nhiệt độ cao, mỡ chảy ra liên tục từ thịt và tiếp xúc với lửa than sẽ xảy ra phản ứng trùng hợp nhiệt, từ đó sinh sản benzopyrene.
Không những vậy, benzopyrene còn có thể ẩn trên bề mặt thực phẩm. Đã có một bộ dữ liệu khám phá rằng hàm lượng benzopyrene trong vỏ các thực phẩm này, nơi sâu nhất nó xuất hiện tính từ bề mặt của thực phẩm là 1,5mm và nó sẽ tiếp tục thâm nhập vào các loại thực phẩm theo thời gian được lưu trữ. Sau khi con người tiêu thụ, sẽ làm tăng rủi ro nguy hại sức khỏe.
Ngoài ra, đằng sau những món hun khói thơm ngon, ai cũng phải đối mặt với lượng muối lớn, việc nạp lâu dài những thực phẩm có hàm lượng muối cao vào cơ thể còn gây ra những nguy cơ như tăng huyết áp, tổn thương niêm mạc dạ dày.
Đồ chiên rán
Thực phẩm chiên, xào, nấu bằng dầu thực vật ở nhiệt độ cao sẽ sinh ra benzopyrene. Nếu bị cháy trong quá trình nấu thì hàm lượng sẽ tăng gấp 10 đến 20 lần so với thực phẩm thông thường.
Ngoài ra, benzopyrene còn có mặt trong khói dầu ăn: Theo các nghiên cứu, khi dầu ăn được đun nóng đến 270 độ C có thể sinh ra các hợp chất như benzopyrene. Hít phải khói dầu này trong thời gian dài rất có hại cho sức khỏe. Vì sức khỏe, chúng ta nên cố gắng giảm thiểu việc tiếp xúc hàng ngày với benzopyrene, ví dụ như khi nấu thức ăn, hãy chọn cách hấp hoặc luộc. Khi nấu, tránh đợi dầu bốc khói rồi mới cho vào chảo.
Tỏi nhão
Trong cuộc sống hàng ngày, bạn đã bao giờ để ý kỹ xem tỏi có bị nhão do nấu ở nhiệt độ cao trong thời gian dài hay không? Nếu điều này xảy ra, hãy cẩn thận không ăn nó và chú ý đến nhiệt độ của nồi tỏi lần sau.
Ở đây, chúng ta không chỉ chú ý đến hàm lượng benzopyrene trong khói do nấu ở nhiệt độ cao trong thời gian dài mà còn cả chất acrylamide sinh ra trong tỏi, một chất gây ung thư.
Như đã đề cập trước đó, nó là một chất gây ung thư mạnh. Các thí nghiệm trên động vật đã chứng minh rằng benzopyrene có thể gây ra nhiều loại ung thư khác nhau như ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư đường tiêu hóa và ung thư bàng quang. Đối với những người ăn đồ muối chua, đồ hun khói, đồ nướng trong thời gian dài, khi cơ thể hấp thụ nhiều benzopyrene thì thời gian ủ bệnh càng lâu, khả năng mắc ung thư càng cao.
Mặc dù những thực phẩm nêu trên đều là chất gây ung thư loại 1 nhưng không có nghĩa là ăn chúng chắc chắn sẽ gây ung thư. Khả năng gây ung thư có mối quan hệ rất lớn với số lượng và tần suất ăn vào. Vì vậy, chỉ cần không ăn với số lượng lớn trong thời gian dài thì nhìn chung sẽ không có vấn đề gì.
Vì vậy, mọi người nên chú ý đến chế độ ăn uống hàng ngày của mình, tích cực giảm thiểu tác hại của benzopyrene, tránh xa các quán chiên, hun khói, nướng, nếu thỉnh thoảng thèm ăn thì khi ăn một lượng nhỏ chúng nên kết hợp với nhiều rau tươi hơn để giảm bớt tác hại của nó, bảo vệ sức khỏe.
An Dương (T/h)
https://vietq.vn/who-canh-bao-chat-gay-ung-thu-cap-do-1-tiem-an-trong-mot-so-thuc-pham-nhieu-nguoi-an-hang-ngay-d218912.html
