Một nghiên cứu mới từ Đại học Copenhagen (Đan Mạch) nhấn mạnh: nếu một trẻ tiếp xúc màn hình điện thoại, tivi nhiều hơn 3 giờ mỗi ngày, nguy cơ mắc bệnh tim và rối loạn chuyển hóa có thể tăng đến 25–50% so với các bạn cùng trang lứa.
Đây là kết quả được công bố trên tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Mỹ ngày 6 tháng 8, ghi nhận mức ảnh hưởng nghiêm trọng mà việc sử dụng thiết bị điện tử có thể gây ra.
Nghiên cứu theo dõi hơn 1.000 trẻ, tuổi từ 10-18 để xác định mối liên hệ giữa thời lượng sử dụng màn hình và sức khỏe tim mạch – chuyển hóa. Ông David Horner, tác giả chính khẳng định, trẻ em sử dụng màn hình thêm 3 giờ mỗi ngày có nguy cơ huyết áp cao, cholesterol xấu gia tăng và kháng insulin dẫn đến tiểu đường cao hơn 25–50%. Điều đáng lo ngại là tác động có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành nếu hành vi này trở nên phổ biến.
Quỹ Giống tự do Tiền Phong (Priory) đã đăng cảnh báo từ Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA), trẻ từ 8–18 tuổi thường sử dụng màn hình từ 6–9 giờ mỗi ngày, gấp nhiều lần so với mức khuyến nghị. AHA đề xuất trẻ từ 2–17 tuổi chỉ nên dùng màn hình tối đa 2 giờ/ngày; từ 2–5 tuổi là dưới 1 giờ/ngày.
AHA cũng liên kết thói quen ngồi trước màn hình với nguy cơ thừa cân, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu và tiểu đường. Trẻ thiếu vận động vì “ngồi lì” trước thiết bị sẽ gặp khó khăn trong phát triển tim mạch.
Trẻ em tiếp xúc nhiều với màn hình điện thoại, tivi gây ra nhiều hệ lụy. (Ảnh minh họa)
Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến nghị trẻ dưới 2 tuổi không nên sử dụng màn hình (ngoại trừ gọi video). Trẻ từ 2–5 tuổi chỉ nên dùng tối đa 1 giờ mỗi ngày với nội dung chất lượng cao và có sự giám sát của người lớn. Trẻ từ 6 tuổi trở lên cần được định giới thời gian sử dụng, đảm bảo không ảnh hưởng đến giấc ngủ và hoạt động thể chất.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyên trẻ dưới 2 tuổi không dùng màn hình; trẻ từ 2–4 tuổi chỉ nên tối đa 1 giờ mỗi ngày không dùng cho mục đích giáo dục; trẻ lớn hơn cần ưu tiên hoạt động thể chất tối thiểu 1 giờ mỗi ngày.
Ngoài nguy cơ rối loạn chuyển hóa, việc lạm dụng màn hình còn ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ, khả năng tập trung và tình trạng tâm lý trẻ. Một nghiên cứu cho thấy trẻ mẫu giáo tăng thời gian tiếp xúc màn hình sẽ ngủ kém cả về thời lượng lẫn chất lượng, dẫn đến mất tập trung, hành vi quá hiếu động và rối loạn cảm xúc.
Một khảo sát tại New Zealand với hơn 6.000 trẻ từ 2–8 tuổi cho thấy, trẻ dùng màn hình hơn 90 phút ngày dễ gặp trễ phát triển ngôn ngữ, khả năng giao tiếp và hành vi không phù hợp so với trẻ ít dùng màn hình hơn. Nghiên cứu được đăng tải trên Tạp chí Phát triển và Năng lực Con người của Anh chỉ ra rằng, trẻ em càng tiếp xúc với điện thoại thông minh sớm thì sức khỏe tâm thần và cảm xúc càng dễ bị tổn hại. Đặc biệt, những ảnh hưởng này trở nên rõ rệt hơn ở các bé gái.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc sở hữu điện thoại thông minh trước 13 tuổi có liên quan đến nhiều hệ lụy gia tăng ý nghĩ tự sát, khả năng kiểm soát cảm xúc kém, giảm lòng tự trọng và cảm giác tách biệt khỏi thực tế. Nguyên nhân chủ yếu được cho là do trẻ nhỏ dễ dàng tiếp cận mạng xã hội – nơi các em có thể bị mất ngủ, bắt nạt qua mạng và xung đột trong mối quan hệ gia đình. Nghiên cứu thu thập dữ liệu từ gần 2 triệu người ở 163 quốc gia, với hình thức tự báo cáo.
Tác giả chính của nghiên cứu – Tiến sĩ Tara Thiagarajan, người sáng lập và giám đốc khoa học của tổ chức Sapien Labs, nhấn mạnh: “Chúng ta cần hành động ngay để hạn chế trẻ dưới 13 tuổi tiếp cận điện thoại thông minh, đồng thời xem xét lại môi trường kỹ thuật số mà giới trẻ đang bị bao vây”.
Cần tạo thói quen “giờ vàng không màn hình”: hạn chế sử dụng trước giờ đi ngủ để bảo vệ giấc ngủ và sức khỏe tim mạch của trẻ. Thay thế bằng hoạt động tích cực. Trẻ từ 6–17 tuổi cần ít nhất 60 phút vận động vừa đến mạnh mỗi ngày; trẻ dưới 5 tuổi cần khoảng 3 giờ vận động nhẹ và chơi hoạt động.
Tạo môi trường ứng dụng kỹ thuật số an toàn: thiết lập “vùng không dùng thiết bị” tại nhà (bàn ăn, phòng ngủ), cùng làm “kế hoạch gia đình về sử dụng mạng” và làm gương cho trẻ.
Việc trẻ tiếp xúc quá nhiều với màn hình thiết bị điện tử không chỉ là vấn đề thời lượng, mà còn là mối nguy tiềm ẩn đe dọa sức khỏe tim mạch, chuyển hóa, giấc ngủ và phát triển tâm lý. Nghiên cứu từ Đan Mạch đặt ra cảnh báo rõ ràng; các hướng dẫn tiêu chuẩn từ AHA, AAP và WHO khẳng định cần có giới hạn chặt chẽ và chiến lược sử dụng thiết bị hợp lý. Tạo thói quen lành mạnh từ gia đình là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe trẻ em hiện nay.
Vân Thảo (T/h)
https://vietq.vn/tre-su-dung-dien-thoai-tivi-qua-lau-nguy-co-mac-benh-tim-va-roi-loan-chuyen-hoa-d235842.html
