Theo chuyên gia, đã từ lâu nhôm được sử dụng làm đồ gia dụng trong nấu ăn. Tuy nhiên việc sử dụng nồi nhôm không đúng cách có thể gây hại cho sức khoẻ, đặc biệt là các loại nhôm tái chế không đảm bảo chất lượng.
Tác hại khi sử dụng nồi nhôm sai cách và kém chất lượng
Dù trên thị trường hiện nay, sản phẩm nồi nấu bếp có nhiều chất liệu khác nhau như inox, gốm, thủy tinh… nhưng nhiều gia đình Việt vẫn có thói quen mua và sử dụng nồi nhôm truyền thống do có nhiều ưu điểm như giá thành rẻ, trọng lượng nhẹ, truyền nhiệt tốt… mà không biết rằng nếu sử dụng nồi nhôm sai cách, kém chất lượng có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe.
Lý do là bản thân các phân tử nhôm là loại phân tử có hoạt tính cao, đặc biệt là sau khi kim loại nhôm được đun nóng ở mức nhiệt cao, gặp phải thức ăn có tính axit và tính kiềm, lại càng dễ xảy ra phản ứng hóa học mà hình thành chất hỗn hợp nhôm.
Nhôm cũng là chất kim loại rất dễ bị tác động hay ăn mòn bới các yếu tố môi trường. Trong môi trường muối, chua làm cho nhôm dễ bị rỗ mặt dẫn đến phóng thích ion Al 3+ theo thức ăn vào cơ thể sẽ gây hại cho thần kinh. Đối với nhôm không nguyên chất thì quá trình ăn mòn càng nhanh.
Thận trọng khi dùng nồi nhôm chế biến thức ăn. Ảnh minh họa
Đáng chú ý là hiện nay các sản phẩm nồi nhôm giá rẻ của các cơ sở sản xuất thủ công hay các sản phẩm không rõ chất lượng được bán trôi nổi trên thị trường đều được làm từ nhôm tái chế, sản xuất chủ yếu bằng thủ công với nguồn nguyên liệu từ phế thải.
Theo tiêu chuẩn quy định của Bộ Y tế, hàm lượng chì có trong sản phẩm nhôm tái chế là 7mg/kg, nếu hàm lượng chì vượt quá sẽ là nguyên nhân làm loãng máu, da xanh, hủy hoại hồng cầu. Ở mức độ nhiều hơn chúng sẽ tích tụ trong gan, thận gây ung thư, giảm chức năng gan và nặng nữa thì gây ngộ độc cấp tính… Trong khi đó, những sản phẩm nồi nhôm kém chất lượng thường được bán tràn lan trên thị trường, hầu hết đều không qua kiểm nghiệm nên rất khó để đảm bảo lượng chì không vượt quá mức quy định.
Khi nồi nhôm được đun nấu ở nhiệt độ cao với thức ăn có nước mắm, muối, canh chua… thì phản ứng hóa học sẽ xảy ra nhanh hơn, tạp chất độc sẽ thôi nhiễm nhanh và lẫn vào thức ăn.
Ngoài ra, theo các nghiên cứu khoa học, đồ dùng nhôm sử dụng để chứa đựng các loại thức ăn trong thời gian dài sẽ làm cho bề mặt nhôm dễ bị rỗ, giải phóng các ion nhôm vào thức ăn. Nếu ăn phải thức ăn đó, các ion nhôm sẽ vào trong cơ thể, tích lỹ ở tế bào não, gây ra hội chứng lú lẫn sớm như trí nhớ giảm sút rất nguy hiểm.
Trong quá trình tái chế, ngoài nhôm, các nhà sản xuất còn độn thêm nhiều loại tạp chất, phụ gia có hại. Các tạp chất này rất dễ bị bung ra trong quá trình đun nấu hay cọ rửa, chà xát mạnh, để lại các vết rỗ trên thành xoong, nồi. Chúng sẽ nhanh chóng ngấm vào thức ăn khi chúng ta chế biến, cất trữ đồ ăn và sau đó sẽ vào cơ thể qua đường ăn uống. Sau một thời gian phơi nhiễm, lượng nhôm tích tụ trong các mô cơ thể có thể gây nhiễm độc nặng như suy thoái não, hay dị hình xương.
Cách sử dụng nồi nhôm an toàn
Liên quan tới vấn đề này PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia Công nghệ thực phẩm cho biết, nhôm là một kim loại ở trong không khí (bình thường) sẽ phản ứng với oxy tạo ra oxit nhôm khá bền ở nhiệt độ bình thường. Oxit nhôm sẽ tạo thành một lớp màng bao quanh nồi giúp ngăn tác động của môi trường vào nhôm ở bên trong, đồng thời cũng ngăn không cho nhôm ở bên trong tan ra ngoài. Cũng chính vì lẽ đó mà nhôm không bị hoen rỉ. Xong do lớp màng bảo vệ nhôm này sẽ khiến cho nồi mất đi độ bóng và xỉn màu. Nhiều người khi thấy nồi xỉn màu vàng mang ra chà, cọ cho sạch khiến cho lớp bảo vệ bị mất đi. Chỉ sau thời gian ngắn sử dụng nồi nhôm sẽ bị rỗ mặt, có hiện tượng ăn mòn, độ bền không cao.
Những nồi nhôm được làm từ nhôm tinh khiết nếu biết cách sử dụng sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu sử dụng không đúng cách sẽ khiến quá trình ăn mòn diễn ra nhanh, nhất là khi dùng nồi nhôm để nấu/đựng đồ ăn có muối hoặc đồ ăn chua. Với các loại nồi nhôm giá rẻ, được làm bằng phế liệu, pha tạp thì có thể chứa các chất độc hại vượt quá quy định cho phép đối với sức khỏe.
PGS Thịnh khuyến cáo: “Khi nấu nồi nhôm nếu có muối sẽ tạo ra phản ứng với lớp màng bảo vệ của nhôm khiến cho nồi nhanh bị rỉ, muối nhôm sẽ bị đùn ra ngoài. Oxit nhôm hoà tan vào thực phẩm. Tuy oxit nhôm không phải là kim loại nặng nhưng khi đưa vào cơ thể quá nhiều sẽ không tốt cho sức khoẻ”.
Để sử dụng nồi nhôm an toàn, các chuyên gia lưu ý: Không nấu canh chua, kho thức ăn bằng nồi nhôm vì sẽ tạo ra phản ứng với oxit nhôm và làm nó tan một phần vào canh, khi ăn vào sẽ gây hại sức khỏe. Không nên dùng nồi nhôm nấu ăn trong khoảng thời gian dài: Điều này sẽ khiến hình thành nên các chất không tốt cho sức khoẻ.
Không sử dụng nồi nhôm đựng đồ ăn có muối: Do nhôm tác dụng với muối khiến cho oxit nhôm hoà tan vào thực phẩm sẽ không tốt cho sức khoẻ. Không dùng đồ nhôm để muối hay đựng dưa cà.
Không đựng các thức ăn có chất axid, chất kiềm bằng đồ nhôm vì sẽ sinh phản ứng hóa học, tạo nên một hợp chất có hại cho cơ thể. Không nên đựng thức ăn, cơm, canh, rượu, các thức ăn có mì chính trong đồ bằng nhôm.
Lưu ý, khi nấu nồi nhôm nên nấu nhỏ lửa để tránh bị cháy, bong tróc lớp bảo vệ và làm gia tăng hiện tượng ăn mòn, dễ sinh ra các chất có hại cho cơ thể.
Không nên đánh trứng trong bát nhôm hay nấu canh chua trong các loại nồi nhôm. Khi đánh trứng trong nồi chảo nhôm, lòng đỏ trứng sẽ biến thành màu xanh lục, lòng trắng trứng sẽ biến thành màu xám và mất chất dinh dưỡng.
Để bảo vệ an toàn cho sức khỏe cả nhà nên lựa chọn loại nồi nhôm có thương hiệu uy tín, chất lượng đảm bảo làm từ nhôm tinh khiết. Còn nồi chảo bằng nhôm tái chế thì không nên sử dụng để nấu ăn vì rất có hại cho sức khỏe.
Ngọc Nga (T/h)
https://vietq.vn/su-dung-noi-nhom-khong-dung-cach-khong-dam-bao-chat-luong-co-the-sinh-ra-chat-doc-gay-benh-d213236.html
