Bất kỳ loại thực phẩm nào cũng có thể gây ngộ độc nếu không được bảo quản, chế biến đúng cách.
Ngộ độc thực phẩm là tình trạng xảy ra khi con người tiêu thụ phải thực phẩm bị ô nhiễm bởi các tác nhân có hại như vi sinh vật (vi khuẩn, virus, ký sinh trùng), độc tố do vi khuẩn tiết ra, chất độc tự nhiên có sẵn trong thực phẩm (ví dụ như độc tố trong nấm, cá nóc, khoai tây mọc mầm), hoặc do tồn dư hóa chất độc hại như thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, phụ gia không an toàn.
Tình trạng này thường xảy ra khi thực phẩm không được bảo quản đúng cách, chế biến không đảm bảo vệ sinh, hoặc bị nhiễm bẩn trong quá trình vận chuyển, phân phối. Một số thực phẩm dễ bị ô nhiễm hơn các loại khác, đặc biệt là các sản phẩm đóng hộp, thực phẩm tươi sống như thịt, hải sản, rau củ, trứng và sữa.
Thực phẩm đóng hộp và sữa chưa tiệt trùng
Đối với thực phẩm đóng hộp là một trong những loại dễ gây ngộ độc nếu bảo quản hoặc sử dụng không đúng cách. Đặc biệt, vi khuẩn Clostridium botulinum có thể phát triển trong môi trường yếm khí bên trong hộp và sản sinh độc tố botulinum – một trong những chất độc mạnh nhất từng được biết đến. Triệu chứng ngộ độc thường khởi phát sau 4–10 giờ, bao gồm: buồn nôn, đau bụng, mệt mỏi, liệt cơ và suy hô hấp. Người tiêu dùng cần lưu ý chỉ sử dụng sản phẩm còn hạn sử dụng, không bị phồng, gỉ sét, móp méo hoặc có mùi lạ. Sau khi mở hộp, nên dùng ngay để tránh nhiễm khuẩn.
Sữa và các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng cũng là nguồn dễ gây ngộ độc, do có thể chứa các vi khuẩn như Brucella, E. coli, Listeria, Salmonella… Các triệu chứng thường gặp là tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng và sốt. Với người có hệ miễn dịch yếu, biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng. Để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng nên chọn các sản phẩm đã qua tiệt trùng, có nguồn gốc rõ ràng và được bảo quản đúng cách.
Thực phẩm đóng hộp dễ gây ngộ độc, cần lưu ý khi sử dụng. Ảnh minh họa
Thực phẩm sống hoặc chưa nấu chín kỹ
Trứng sống hoặc trứng nấu chưa chín kỹ có nguy cơ chứa vi khuẩn Salmonella – nguyên nhân phổ biến gây ngộ độc thực phẩm. Vi khuẩn có thể nhiễm từ vỏ vào bên trong trứng. Triệu chứng ngộ độc thường xuất hiện trong vòng 8–72 giờ sau ăn, bao gồm: đau bụng, tiêu chảy, sốt, buồn nôn. Trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị mất nước nặng nếu không được xử trí kịp thời. Người dân được khuyến cáo không ăn trứng sống, trứng lòng đào; chỉ sử dụng trứng có nguồn gốc rõ ràng và bảo quản ở nhiệt độ thích hợp.
Theo thông tin từ Trung tâm Y tế quận 5, thành phố Hồ Chí Minh, các loại thịt gia cầm sống như gà, vịt, ngan cũng dễ gây ngộ độc nếu chưa được nấu chín kỹ. Vi khuẩn Campylobacter và Salmonella thường tồn tại trong thịt sống, có thể lây qua nước thịt, dao, thớt, bề mặt chế biến… gây tiêu chảy, sốt, đau bụng, buồn nôn. Để phòng ngừa, cần tách riêng thịt sống với thực phẩm chín, vệ sinh kỹ dụng cụ nhà bếp và nấu chín hoàn toàn trước khi ăn.
Người bị ngộ độc thực phẩm có thể xuất hiện các triệu chứng như: đau bụng, tiêu chảy, nôn, sốt, khát nước, da khô, nước tiểu sẫm màu. Trường hợp nặng có thể rối loạn thần kinh, khó thở, co giật, thậm chí hôn mê. Những người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người suy giảm miễn dịch là nhóm dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Một số bệnh lý cấp tính như viêm ruột thừa, viêm tụy cấp, thủng dạ dày, nhồi máu cơ tim… cũng có biểu hiện tương tự ngộ độc thực phẩm nên cần được chẩn đoán phân biệt tại cơ sở y tế.
Một số loại hạt từ trái cây, hạnh nhân đắng
Bệnh viện Vinmec thông tin, theo nghiên cứu, hạt cherry lọt top những thực phẩm độc gây chết người nếu ăn không đúng cách. Trong hạt cherry có chứa cyanogenic, qua quá trình nhai sẽ được chuyển thành amygdalin – dấu vết của chất độc xyanua. Đây là một trong những chất độc gây tác động trực tiếp đến hệ hô hấp và dẫn đến tử vong nếu ăn phải.
Hạt táo là một thực phẩm gây ngộ độc khác mà bạn cần thận trọng khi ăn. Trong hạt táo có chứa chất amygdalin, khiến giải phóng ra chất độc xyanua sau khi tiếp xúc với dạ dày. Nếu bạn tiêu thụ một ít xyanua sẽ gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, co giật, chóng mặt, buồn nôn hoặc bất tỉnh. Tuy nhiên, nếu tiêu thụ quá mức hàm lượng xyanua cho phép sẽ khiến bạn bị tử vong.
May mắn, hạt táo có một lớp phủ bảo vệ ngăn xyanua xâm nhập vào hệ thống cơ thể. Do đó, nếu vô tình ăn phải một vài hạt táo thì sẽ không bị ngộ độc. Tuy nhiên, nếu nhai nuốt liên tục khoảng 20 – 25 hạt táo có thể bị ngộ độc chất xyanua. Khi không được xử lý kịp thời, tình trạng ngộ độc này có thể ảnh hưởng đến não bộ, hệ tuần hoàn và dẫn đến tử vong.
Hạnh nhân là một trong những loại hạt thông dụng nhất trên thế giới. Tuy nhiên, thực tế hạnh nhân lại là một trong những thực phẩm gây ngộ độc đáng chú ý. Đặc biệt, hạnh nhân đắng có chứa glycoside amygdalin – một hợp chất hoá học có khả năng biến đổi thành xyanua khi được tiêu thụ vào cơ thể.
Nhiều nghiên cứu cho thấy khi ăn từ 6 – 10 quả hạnh nhân đắng có thể đủ để gây ra các triệu chứng ngộ độc nghiêm trọng đối với một người trưởng thành. Nếu ăn từ 50 quả hạnh nhân đắng trở lên có thể dẫn đến ngộ độc chết người. Tốt nhất nên chọn tiêu thụ hạnh nhân ngọt mặc dù chúng cũng chứa amygdalin, tuy nhiên an toàn hơn khi sử dụng vì hàm lượng chất này thấp hơn tới 1000 lần so với hạnh nhân đắng.
Vân Thảo (T/h)
https://vietq.vn/nhung-thuc-pham-quen-nhung-khong-lanh-de-gay-ngo-doc-neu-su-dung-sai-cach-d235905.html
