Không chỉ xuất hiện trong đại dương hay thuỷ hải sản, vi nhựa còn ẩn mình trong những vật dụng quen thuộc như chai nước, hộp đựng thức ăn, thớt, túi trà… khiến con người vô tình hấp thụ chúng mỗi ngày mà không hề hay biết.
Ô nhiễm vi nhựa không còn giới hạn ở môi trường biển – theo một nghiên cứu mới, các hạt nhựa siêu nhỏ đã thâm nhập vào cả không khí mà chúng ta hít thở và các vật dụng nhà bếp hằng ngày. Điều này đặt ra cảnh báo lớn đối với sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp và nội tiết của con người.
Tờ Daily Mail dẫn thông tin từ Diễn đàn Bao bì Thực phẩm Thụy Sĩ cho biết, nhóm chuyên gia đã rà soát 103 nghiên cứu khoa học liên quan đến vi nhựa phát sinh từ vật dụng tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm như chai nhựa, bình sữa trẻ em, cốc dùng một lần, túi trà, màng bọc thực phẩm, thớt…
Đáng chú ý, chai nhựa là thủ phạm phát thải vi nhựa nhiều nhất với 173 hồ sơ, theo sau là túi trà (68 hồ sơ), cốc dùng một lần (59), túi nhựa (57), pallet (19), giấy gói (11) và cả… thớt (1 hồ sơ). Đặc biệt, có tới 27 hồ sơ ghi nhận sự hiện diện của vi nhựa trong bình sữa trẻ em, cho thấy con người đã tiếp xúc với các hạt nhựa này ngay từ thuở sơ sinh.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh, ngay cả khi sử dụng đúng cách theo hướng dẫn, các sản phẩm đóng gói bằng nhựa vẫn có thể giải phóng vi nhựa. Những hạt này thường có kích thước siêu nhỏ – dưới 5mm (vi nhựa), thậm chí dưới 1 micromet (nano nhựa) nên hoàn toàn không thể quan sát bằng mắt thường.
Vi nhựa có thể hình thành từ ma sát (khi mở nắp chai), tác động nhiệt (đổ nước sôi vào túi trà, quay thức ăn trong hộp nhựa), hoặc cắt thức ăn trên thớt nhựa. Một khi phát tán, chúng xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, tiêu hóa và tích tụ tại nhiều cơ quan quan trọng như tim, phổi, não, nhau thai – thậm chí xuất hiện trong… phân người.
Ảnh minh họa.
Dù tác động dài hạn vẫn cần nghiên cứu sâu, các bằng chứng bước đầu cho thấy vi nhựa có thể gây ra rối loạn nội tiết, tổn thương hệ thần kinh, suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng thai kỳ, đột quỵ và thậm chí là ung thư. Ngoài ra, vi nhựa còn phá vỡ hệ vi sinh đường ruột, gây stress oxy hóa, viêm nhiễm, ảnh hưởng khả năng sinh sản – nhất là ở nam giới.
“Cần hạn chế tối đa việc tiếp xúc với vi nhựa và nano nhựa để giảm nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe”, nhóm tác giả khuyến cáo.
Trước đó, một nghiên cứu năm 2023 đăng trên Environmental Science & Technology cho biết mỗi cm² bề mặt hộp nhựa quay trong lò vi sóng có thể giải phóng hàng triệu hạt vi và nano nhựa. Khi đựng thức ăn nóng, các chất phụ gia như BPA và phthalate trong nhựa có thể thoát ra, tiềm ẩn nguy cơ gây rối loạn hormone, viêm và ảnh hưởng khả năng sinh sản.
Khuyến nghị cho người tiêu dùng:
• Tránh đựng thực phẩm nóng vào hộp nhựa.
• Không quay hộp nhựa trong lò vi sóng, dù được ghi “an toàn”.
• Ưu tiên sử dụng hộp thủy tinh, sứ, gốm hoặc inox.
• Hạn chế sử dụng chai nhựa dùng một lần và túi trà công nghiệp.
Vi nhựa đang thầm lặng “xâm nhập” vào cơ thể con người qua những thói quen tưởng như vô hại hằng ngày. Giới chuyên gia khuyến cáo, việc chủ động thay đổi hành vi tiêu dùng sẽ là hàng rào bảo vệ đầu tiên và quan trọng nhất để giảm thiểu rủi ro từ những hạt nhựa vô hình này.
Theo Thanh Hiền
https://vietq.vn/nguy-co-vo-hinh-tu-nha-bep-vi-nhua-dang-len-loi-vao-co-the-ban-moi-ngay-d234680.html
