Trong yếu tố môi trường, thuốc lá có tác động lớn, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ hít phải khói thuốc lá hoặc mẹ hút thuốc trong quá trình mang thai có thể khiến bé gái có kinh nguyệt, bé trai vỡ giọng sớm.
Theo số liệu thống kê tại Bệnh viện Nhi trung ương, trẻ dậy thì sớm được ghi nhận tăng dần qua các năm. Giai đoạn từ năm 2018 – 2021 có khoảng gần 700 trẻ dậy thì sớm, giai đoạn 2021 – 2024 tăng gần gấp đôi với 1.200 trẻ.
Theo bác sĩ Cấn Thị Bích Ngọc, Trung tâm Nội tiết – Chuyển hóa – Di truyền và Liệu pháp phân tử, Bệnh viện Nhi trung ương, cho biết dậy thì sớm là hiện tượng trẻ xuất hiện các đặc điểm hình thể và hormone ở lứa tuổi sớm hơn bình thường. Ở trẻ gái phát triển tuyến vú, xuất hiện lông mu trước 8 tuổi, kinh nguyệt trước 10 tuổi. Ở trẻ trai, thể tích tinh hoàn tăng và có lông mu trước 9 tuổi.
Nguyên nhân dậy thì sớm hiện vẫn đang được nghiên cứu, chưa đưa ra kết luận cuối cùng. Song các chuyên gia đề cập đến các yếu tố nguy cơ như môi trường sống, đột biến gene, di truyền. Trong yếu tố môi trường, thuốc lá có tác động lớn. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ hít phải khói thuốc lá hoặc mẹ hút thuốc trong quá trình mang thai có thể khiến bé gái có kinh nguyệt, bé trai vỡ giọng sớm. Béo phì cũng làm tăng nguy cơ dậy thì sớm. Tại 11 nghiên cứu trên 4.841 tình nguyện viên tại Mỹ, trẻ gái béo phì có tỷ lệ dậy thì sớm cao hơn nhóm cân nặng bình thường.
Một số trẻ dậy thì sớm do nguyên nhân nội sinh như tổn thương hệ thần kinh trung ương do bẩm sinh hoặc mắc phải. Trong đó, phổ biến là khối u não, nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, xuất huyết não.
Tình hình trẻ dậy thì sớm tại Bệnh viện Nhi trung ương. Ảnh minh họa
Giáo sư Seema Kumar làm việc tại Bệnh viện Mayo Clinic (Hoa Kỳ) chia sẻ, trong các yếu tố quyết định thời điểm dậy thì do yếu tố di truyền chiếm 50-75%. Ngoài ra còn do chủng tộc, thể trạng và dinh dưỡng. Trẻ cần được điều trị dậy thì sớm khi dậy thì tiến triển nhanh, dự tính ảnh hưởng đến chiều cao khi trưởng thành. Theo ông, trẻ dưới 6 tuổi sẽ có hiệu quả tốt nhất.
BS Ngọc cũng khuyến cáo khi trẻ có các biểu hiện dậy thì sớm, cha mẹ nên đưa con đi kiểm tra. Trẻ được đánh giá mức độ dậy thì qua đánh giá tuổi xương, siêu âm tử cung, buồng trứng, siêu âm thận kiểm tra có bất thường hay không. Ngoài ra, trẻ còn được tiến hành chụp cộng hưởng từ, xét nghiệm hormone sinh dục.
Khi trẻ bị dậy thì sớm, các bác sĩ sẽ điều trị với mục tiêu ức chế phát triển tuyến vú, lông mu, cốt hóa tuổi xương, bình thường tốc độ tăng trưởng chiều cao cho trẻ. Thuốc điều trị dậy thì sớm cũng ức chế phát triển tử cung.
Trẻ dậy thì sớm có thể dẫn đến những hậu quả như cốt hóa xương sớm dẫn tới bị lùn hơn khi trước thành. Trẻ có nguy cơ bị xâm hại tình dục, quan hệ tình dục sớm, mang thai ngoài ý muốn, phá thai khi quá nhỏ tuổi. Ngoài ra, cơ thể thay đổi nhanh hơn các bạn dẫn đến trẻ bị khủng hoảng cảm xúc tâm lý.
Khánh Mai (t/h)
https://vietq.vn/ngui-khoi-thuoc-la-thu-dong-lam-tang-nguy-co-day-thi-som-o-tre-d220328.html
