Lạp xưởng nướng đá là món ăn sáng tạo và hấp dẫn tuy nhiên người tiêu dùng cần hiểu rõ những rủi ro sức khỏe tiềm ẩn để cân nhắc khi chọn thưởng thức.
Thời gian gần đây, lạp xưởng nướng đá trở thành món ăn vặt được nhiều người tìm kiếm, đặc biệt trong giới trẻ. Chỉ cần vài viên đá sỏi đun nóng trong chảo, những chiếc lạp xưởng nhanh chóng chín vàng, tỏa mùi thơm hấp dẫn, ăn kèm tương ớt hoặc sốt mayonnaise béo ngậy. Sự khác biệt trong cách chế biến so với nướng than hay chiên dầu đã tạo nên hiệu ứng “lạ miệng”, khiến món ăn này nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội và xuất hiện ở nhiều hàng quán vỉa hè. Tuy nhiên, đằng sau sự hấp dẫn ấy là những nguy cơ lớn đối với sức khỏe.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), thịt chế biến sẵn bao gồm xúc xích, giăm bông, lạp xưởng đã được xếp vào nhóm 1: chắc chắn gây ung thư ở người. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ trung bình 50g thịt chế biến sẵn mỗi ngày làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng lên 18%. WHO cũng cảnh báo rằng ngoài ung thư, chế độ ăn nhiều thịt chế biến sẵn còn làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường type 2 và béo phì.
Với lạp xưởng nướng đá, rủi ro càng lớn hơn bởi đặc điểm chế biến. Đá sỏi được đun nóng liên tục, nhưng khó đảm bảo đã được vệ sinh sạch trước khi sử dụng. Trong quá trình nấu, dầu mỡ từ lạp xưởng thấm xuống, bám vào đá, cháy khét dưới nhiệt độ cao và sinh ra nhiều hợp chất độc hại như benzopyrene – một chất gây ung thư đã được chứng minh. Không chỉ vậy, hàm lượng nitrit và nitrat được dùng để tạo màu đỏ hồng cho lạp xưởng khi gặp nhiệt độ cao có thể kết hợp với amin trong thịt, tạo thành nitrosamine – tác nhân hàng đầu gây ung thư dạ dày.
Không nên ăn quá nhiều lạp xưởng nướng đá. Ảnh minh họa
Ngoài các chất độc hại sinh ra từ quá trình chế biến, nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm cũng rất đáng lo ngại. Nhiều cơ sở sản xuất lạp xưởng nhỏ lẻ thường sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc, thịt cận hạn hoặc phụ gia không kiểm soát. Khi bày bán ở vỉa hè, món ăn chịu thêm rủi ro từ môi trường bụi bặm, dụng cụ chế biến không che chắn, bảo quản kém lạnh. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn Salmonella, E.coli, Listeria phát triển, có thể gây ngộ độc thực phẩm với triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, sốt cao, thậm chí đe dọa tính mạng với người có sức đề kháng yếu như trẻ em và người già.
Không thể phủ nhận, ẩm thực đường phố là nét văn hóa quen thuộc, hấp dẫn của nhiều đô thị Việt Nam. Tuy nhiên, thói quen lựa chọn món ăn chỉ dựa vào sự tiện lợi và “trend” trên mạng xã hội lại tiềm ẩn rủi ro lâu dài cho sức khỏe. WHO từng nhấn mạnh rằng các quốc gia đang phát triển, nơi thực phẩm đường phố chiếm tỷ lệ lớn trong bữa ăn của người dân, cần đặc biệt chú trọng quản lý an toàn thực phẩm để giảm gánh nặng bệnh tật không lây nhiễm. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này khi mỗi năm có hàng trăm vụ ngộ độc thực phẩm được ghi nhận, trong đó phần lớn liên quan đến các món ăn chế biến sẵn hoặc bán tại vỉa hè.
Các chuyên gia dinh dưỡng trong nước khuyến cáo, người tiêu dùng không nên coi lạp xưởng và các sản phẩm chế biến sẵn là món ăn thường xuyên. Việc tiêu thụ chỉ nên ở mức hạn chế, kèm theo chế độ ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt để cân bằng dinh dưỡng. Không nên ăn quá 1–2 cây lạp xưởng nướng đá mỗi ngày, tốt nhất nên sử dụng không quá 1–2 lần mỗi tháng. Nên tự nướng ở nhà, dùng đá sạch, vệ sinh dụng cụ kỹ, nấu chín kỹ để hạn chế vi khuẩn và độc tố sinh ra. Đặc biệt, cần chọn sản phẩm có nhãn mác rõ ràng, ưu tiên thương hiệu uy tín thay vì hàng trôi nổi không đảm bảo.
Về phía cơ quan quản lý, việc tăng cường thanh kiểm tra an toàn thực phẩm, kiểm soát phụ gia trong sản xuất chế biến thịt và tuyên truyền cho người tiêu dùng về tác hại của thịt chế biến sẵn là rất cần thiết. Chỉ khi kết hợp đồng bộ giữa giám sát của cơ quan chức năng và sự chủ động lựa chọn thông minh của người tiêu dùng, nguy cơ từ các món ăn “gây sốt” như lạp xưởng nướng đá mới có thể được hạn chế.
Lạp xưởng nướng đá với cách chế biến mới lạ đang mang lại trải nghiệm ẩm thực thú vị cho giới trẻ, nhưng sự “lạ miệng” đó chỉ nên dừng ở mức thử một lần. Để bảo vệ sức khỏe, mỗi người cần tỉnh táo trước những món ăn đường phố hấp dẫn nhưng tiềm ẩn nhiều hiểm họa, bởi sự tiện lợi và thú vị nhất thời không thể đánh đổi bằng rủi ro bệnh tật lâu dài.
Theo Vân Thảo (T/h)
https://vietq.vn/mon-lap-xuong-nuong-da-%E2%80%9Cgay-sot%E2%80%9D-canh-bao-suc-khoe-va-loi-khuyen-cho-nguoi-tieu-dung-d236426.html
