Khoảng 49,9 triệu người sử dụng TikTok tại Việt Nam, và Việt Nam xếp thứ 6/10 quốc gia có lượng người sử dụng TikTok nhiều nhất thế giới. Người trẻ truy cập vào nền tảng chia sẻ video này ngày càng nhiều, nhưng chính sách để bảo vệ đối tượng trẻ em trên nền tảng này gần như không có.
Theo số liệu do Hiệp hội Tâm lý Mỹ (APA) ước tính có khoảng 4,9 tỷ người dùng MXH trên toàn thế giới trong năm 2023 và cho biết MXH đã gắn liền với cuộc sống của những thanh thiếu niên lớn lên cùng công nghệ. Gần đây, nền tảng TikTok đặt giới hạn thời gian mặc định là 60 phút cho người dùng dưới 18 tuổi, nhưng khi đạt đến thời hạn này, trẻ vị thành niên chỉ cần nhập mật mã để tiếp tục xem mà không xảy ra bất kỳ gián đoạn, giới hạn nào.
Một số rủi ro xảy ra đối với trẻ em khi thường xuyên sử dụng TikTok có thể kể đến như:
Gây ảnh hưởng xấu tới thể chất
Khi thường xuyên sử dụng TikTok, trẻ em sẽ liên tục xem các video trong một khoảng thời gian rất dài, buộc trẻ phải ngồi hoặc đứng một chỗ mà không thể tập trung vào các hoạt động khác. Từ đó có thể dẫn đến các triệu chứng như: Đau lưng, đau cổ và mệt mỏi chung trong vùng cổ và lưng của trẻ. Thêm vào đó, khi xem các video trên TikTok trong thời gian dài cũng dẫn tới tình trạng mắt trẻ sẽ bị mệt mỏi, gây chói mắt, đặc biệt là khi có sự chuyển động liên tục giữa các video có ánh sáng mạnh và tối.
Đối với các hiệu ứng hình ảnh nhanh và đa dạng trên TikTok có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thị giác ở trẻ, gây mất điều chỉnh thị giác và có thể dẫn đến các vấn đề liên quan đến thị lực.
Gây ảnh hưởng xấu về mặt tâm lý
TikTok là một ứng dụng với nhiều nội dung hấp dẫn và không giới hạn. Điều này khiến trẻ em dễ bị nghiện và tiêu tốn quá nhiều thời gian trên nền tảng này, làm giảm thời gian học tập và các hoạt động khác trong cuộc sống.
Một số chuyên gia chăm sóc sức khỏe cảnh báo thiết kế của TikTok thúc đẩy hành vi gây nghiện, ảnh hưởng đến khả năng nhận thức, thậm chí gây lo lắng hay trầm cảm, hiện tượng được gọi là “bộ não TikTok”. Không chỉ dừng lại ở đó, khi dụng TikTok quá mức có thể gây ra sự cô lập và làm mất đi sự kết nối xã hội trong thế giới thực của trẻ, làm giảm sức đề kháng với căn bệnh tự kỷ và sự phát triển tâm lý.
Ngăn chặn và xử lý nội dung độc hại đối với trẻ em trên nền tảng Tiktok. Ảnh minh họa
Để lại nhiều rủi ro trong quá trình bảo mật thông tin cá nhân
TikTok thu thập dữ liệu của người dùng bằng cách theo dõi các loại nội dung mà người dùng thích và chia sẻ trên ứng dụng. Trong chính sách bảo mật của mình, TikTok tuyên bố rằng họ thu thập thông tin người dùng cung cấp trong ngữ cảnh soạn, gửi hoặc nhận tin nhắn. Tập trung vào việc sử dụng từ “soạn” tin nhắn, TikTok không chỉ đối chiếu dữ liệu và thông điệp người dùng chia sẻ qua ứng dụng mà còn đối chiếu nội dung người dùng đã tạo hoặc viết nhưng không chia sẻ.
Ngoài ra, TikTok cũng tận dụng mọi quyền truy cập mà người dùng cấp, thu thập thông tin về kiểu điện thoại, độ phân giải màn hình, hệ điều hành được sử dụng hiện tại, số điện thoại, địa chỉ email, vị trí và thậm chí cả danh bạ trên thiết bị của người dùng. Vì vậy, với kiến thức và những suy nghĩ còn non nớt, trẻ em rất dễ trở thành đối tượng bị lộ lọt các thông tin cá nhân và tấn công, xâm hại trên môi trường mạng.
Một số biện pháp giúp ngăn chặn và xử lý nội dung độc hại đối với trẻ em trên nền tảng Tiktok
Ban Cơ yếu Chính phủ đã đưa ra một số biện pháp ngăn chặn và xử lý nội dung độc hại đối với trẻ em để gia đình cùng nhà trường hoặc người chăm sóc trực tiếp trẻ cần phối hợp và thực hiện:
Liên tục gia tăng nhận thức và cập nhật về các rủi ro trên Internet và trên mạng xã hội đặc biệt là các thử thách nguy hiểm trên TikTok để trẻ hiểu và chủ động tránh xa hoặc thông báo với người thân khi gặp phải những điều đáng lo ngại.
Dạy cho trẻ các kỹ năng mềm khi sử dụng Internet về cách ứng xử, thấu hiểu, bảo vệ bản thân không chỉ quan trọng ở thế giới thật mà còn trên thế giới ảo như Internet và mạng xã hội.
Hướng dẫn trẻ về dấu chân kỹ thuật số (Digital Footprint): chẳng hạn như những gì trẻ gửi đi hoặc đăng tải sẽ tồn tại vĩnh viễn trên Internet và điều này dẫn đến rủi ro rất cao bị tấn công, xâm hại trực tuyến.
Tìm hiểu và sử dụng các sản phẩm hỗ trợ chặn lọc, quản lý nội dung mà con em mình truy cập trên Internet để có thể ngăn chặn, phát hiện sớm những nguy cơ tiềm ẩn mà trẻ có thể gặp phải.
Để ý đến những dấu hiệu tinh thần bất thường của trẻ như: thức quá khuya, tránh xa các thành viên trong gia đình, đột nhiên không muốn dùng mạng xã hội, tự ti, ít nói,… đây rất có thể là dấu hiệu trẻ bị tấn công trên mạng hoặc trở thành nạn nhân của bạo lực trực tuyến.
Bộ Thông tin và Truyền thông khuyến nghị Tiktok triển khai 4 nhóm biện pháp chính:
Xác thực thông tin tài khoản để phát hiện trường hợp trẻ em khai không đúng độ tuổi sử dụng TikTok, xóa các tài khoản trẻ em dưới 13 tuổi.
Giới hạn thời gian truy cập, sử dụng TikTok với người dưới 18 tuổi, không cho phép trẻ em kiếm tiền qua TikTok.
Bảo vệ thông tin cá nhân của trẻ em, khi đăng lên cần có sự đồng ý của trẻ em và cha mẹ, người chăm sóc, người giám hộ trẻ em hoặc video cần phải che mặt, làm mờ hình ảnh trẻ em trước khi đăng lên.
Cảnh báo về độ tuổi cho các video trên TikTok, kiểm soát chặt chẽ video có nội dung nhảm nhí, độc hại, không phù hợp với lứa tuổi. Ngoài ra, nghiên cứu xây dựng ứng dụng dành riêng cho trẻ em (app for kid) tại Việt Nam.
Khánh Mai (T/h)
https://vietq.vn/giai-phap-ngan-chan-va-xu-ly-noi-dung-doc-hai-doi-voi-tre-em-tren-nen-tang-tiktok-d217613.html
