Tại tọa đàm “Tro xỉ nhiệt điện – vật liệu an toàn hay chất thải nguy hại” mới được tổ chức bởi Nhóm hành động vì Công lý, Môi trường và Sức khỏe (JEH) và Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID), nhiều chuyên gia khẳng định tro xỉ là chất độc hại.
Thời gian gần đây, nhiều tờ báo đưa tin về vấn đề tro xỉ được sử dụng trong môi trường. Đáng chú ý, TS Nguyễn Chiến Thắng – Giám đốc Trung tâm tư vấn nhiệt điện và điện hạt nhân (Viện Năng lượng) cho rằng, tro xỉ của nhà máy nhiệt điện than ở Việt Nam hiện nay không nên coi là chất thải (độc hại) mà nên coi là nguyên liệu đầu vào đáng quý, cung cấp chủ yếu cho ngành vật liệu xây dựng và các ngành công nghiệp, dân sinh khác.
Tuy nhiên, tại tọa đàm, Chuyên gia năng lượng, Phó giám đốc Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh Trần Đình Sính cho biết, hiện nay với 18.000 MW của các nhà máy điện than đang hoạt động thải ra khoảng 16, 17 triệu tấn tro và xỉ.
Chuyên gia môi trường cảnh báo tro xỉ điện than chứa phóng xạ thủy ngân.
“Theo đánh giá của Bộ TN&MT, nếu chúng ta không có biện pháp xử lý thì đến năm 2030 chúng ta sẽ tồn dư khoảng 422 triệu tấn và mỗi năm thêm khoảng 32 triệu tấn. Và nếu cứ bình quân bãi tro xỉ đắp cao khoảng 5m thì chúng ta sẽ mất khoảng 65 km2 để chứa tro xỉ và mỗi năm thêm 5 km2 bằng 1 xã đồng bằng Bắc Bộ, chúng ta cũng nhớ rằng thành phố Huế cũng chỉ khoảng 70 km2, như vậy có thể thấy lượng đất để chứa tro xỉ là rất lớn”, ông Sính nói.
Ông Đặng Đình Bách – Chuyên gia pháp lý, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Pháp luật và Chính sách Phát triển bền vững khẳng định, Việt Nam chưa có văn bản có quy định pháp luật xử lý tro xỉ của nhiệt điện và những quy định pháp lý về tiêu chuẩn xử lý cần được thắt chặt.
Ông cũng nhấn mạnh: “Có rất nhiều bằng chứng khoa học trong nước và quốc tế khẳng định các thành phần của tro xỉ rất nguy hại với sức khỏe con người và môi trường, đặc biệt nó chứa thủy ngân, và các chất độc hại khác, cũng vì lý do này tại Thông tư 36/2015, Bộ Tài nguyên môi trường đã đưa tro xỉ của nhiệt điện than vào danh mục các chất thải nguy hại. Tuy nhiên, hiện nay lại có nhiều trào lưu vận động ngược để đưa tro xỉ ra khỏi danh mục này, và đây có thể là hành động khiến ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của con người và môi trường sau này”.
TS Nguyễn Văn Liêm – Chuyên gia trong lĩnh vực môi trường và sức khỏe, nguyên Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng nông nghiệp cho hay: “Theo tôi được biết, tro xỉ của nhà máy nhiệt điện than cần được quản lý vì nhiều thành phần hóa học, đặc biệt là tro xỉ ở những vùng như Nông Sơn, Quảng Nam hay than Quảng Ninh là có chứa chất phóng xạ và chất thủy ngân thì chất phóng xạ, thủy ngân đều là những chất độc hại với sức khỏe con người cũng môi trường. Vì vậy để quản lý được tro xỉ của nhiệt điện than 1 cách bền vững thì cần có đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn của đầu vào của từng loại sản phẩm”.
Bổ sung thêm ý kiến của TS Liêm, ông Trần Đình Sính cho hay: “Than Quảng Ninh chứa khoảng 0,464 mg thủy ngân mối kg than. Vào năm 2030, ước tính lượng than sử dụng 129 triệu tấn than mỗi năm trong đó than nội khoảng 44 triệu tấn và than nhập khoảng 85 triệu tấn. Riêng thủy ngân chứa trong than nội với mức 0,464 mg thủy ngân mỗi kg than và tỷ lệ loại bỏ 65%, lượng thủy ngân xả ra không khí là 6,8 tấn mỗi năm. Đó là chưa kể than nhập vì chúng ta chưa biết than nhập có chứa những chất gì, hàm lượng bao nhiêu. Riêng mỏ than Nông Sơn có phóng xạ, nơi đặt nhà máy điện Nông Sơn 30MW sử dụng than này. Không rõ quản lý tro xỉ của nhà máy điện Nông Sơn ra sao”.
Kết thúc tọa đàm, các chuyên gia đều thống nhất khung pháp lý Việt Nam cần khẳng định tro xỉ là độc hại và cần đảm bảo tro xỉ than được quy định chặt chẽ trong khung pháp lý. Cụ thể, tro xỉ cần được giữ nguyên trong danh mục chất thải nguy hại của các quy định pháp luật hiện hành.
Xuân Hinh
https://petrotimes.vn/chuyen-gia-moi-truong-canh-bao-tro-xi-dien-than-chua-phong-xa-thuy-ngan-572364.html
