Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) gần đây thay đổi khuyến cáo, khi trên 50 tuổi nên tiêm những loại vaccine như cúm, phế cầu, thần kinh… để phòng ngừa mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hơn 1,5 triệu người tử vong do những căn bệnh truyền nhiễm có thể được phòng ngừa bằng vaccine. Về bản chất việc tiêm chủng chính là sử dụng vaccine nhằm kích thích cơ thể sinh ra miễn dịch chủ động đặc hiệu để chống lại một bệnh truyền nhiễm nào đó. Đến nay đã có gần 30 bệnh truyền nhiễm có vaccine phòng bệnh và khoảng 190 quốc gia và vùng lãnh thổ đã đưa vaccine vào sử dụng phổ cập cho người dân và tiêm chủng thực sự có vai trò rất lớn đối với toàn xã hội.
Khoảng 85% – 95% người được tiêm chủng sẽ sinh ra miễn dịch đặc hiệu bảo vệ cơ thể không bị mắc bệnh. Người được tiêm chủng không bị mắc bệnh và đương nhiên sẽ không bị chết hay di chứng do bệnh dịch gây ra. Không chỉ trẻ em, vaccine cho người lớn đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe, giảm tỷ lệ mắc và tử vong do các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như bệnh gan, bệnh viêm phổi, bệnh dại, các bệnh ung thư do HPV…
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) gần đây đơn vị này đã thay đổi khuyến cáo về độ tuổi tiêm phế cầu là 50, thay vì 65 tuổi như trước. Việc này giúp nhiều người lớn có cơ hội được chủng ngừa phế cầu ở độ tuổi nguy cơ nhiễm trùng tăng cao. Đối với vaccine Covid-19, cơ quan này khuyến cáo tiêm mũi thứ hai cho người trên 65 tuổi hoặc nhóm bị suy giảm miễn dịch từ trung bình đến nặng.
Người trên 50 tuổi nên tiêm những loại vaccine như cúm, phế cầu, ho gà…để hạn chế sự xâm nhập của mầm bệnh. Ảnh minh họa
Theo Fox News Digital, việc tiêm chủng cho người trên 50 tuổi cần thiết, giúp phòng bệnh khi cơ thể bắt đầu lão hóa. Việc này cũng giúp chuẩn bị cho cơ thể nếu mắc các bệnh nền như tiểu đường, suy giảm miễn dịch hoặc ung thư. Theo đó CDC đưa ra 5 loại vaccine được khuyến cáo cho người trên 50 tuổi.
Vaccine ngừa cúm
CDC Mỹ khuyến cáo người từ 6 tháng tuổi nên tiêm phòng cúm hàng năm, trong đó có người từ 50 tuổi. Vaccine có thể giảm số ca tử vong và nhập viện khoảng 40-52% ở nhóm 50 tuổi trở lên. Các mũi tiêm được khuyến cáo tiêm chủng trước khi thời tiết thay đổi tạo điều kiện cho virus phổ biến hơn. Khi tiêm ngừa cúm, cơ thể có thể xuất hiện phản ứng đau nhức cơ thể và sốt nhẹ. Người đang có bệnh truyền nhiễm, sốt… cần trao đổi kỹ với bác sĩ trước khi tiêm vaccine.
CDC Mỹ khuyến cáo người từ 6 tháng tuổi nên tiêm ngừa Covid-19 và cập nhật hàng năm. Cùng với cúm và RSV, Covid-19 đã trở thành tác nhân gây bệnh hô hấp thường gặp, có tỷ lệ nhập viện và tử vong cao ở người lớn tuổi. Mỗi người nên tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu ba tuần, sau đó nhắc lại hàng năm.
Theo CDC, một số tác dụng phụ nghiêm trọng có liên quan đến vaccine, gồm sốc phản vệ, viêm cơ tim (viêm cơ tim) hoặc viêm màng ngoài tim (viêm lớp niêm mạc bao quanh tim). Tác dụng phụ nhẹ thường gặp hơn, gồm triệu chứng nhẹ tương tự cúm.
Mũi phòng phế cầu
Mũi tiêm khuyến cáo cho trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn từ 50 tuổi. Người nguy cơ cao có thể tiêm thêm một mũi sau mỗi 5 năm. Vaccine giúp phòng phế cầu khuẩn – tác nhân gây ra viêm phổi, nhiễm trùng huyết và viêm não. Một số tác dụng phụ có thể xảy ra gồm sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ, đau khớp hoặc đỏ, sưng, đau hoặc nhạy cảm tại vị trí tiêm.
Loại phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván
Bệnh ho gà tăng đột biến tại Anh, Việt Nam và nhiều quốc gia vào năm 2024. Tại Mỹ, số ca bệnh cao gấp năm lần so với cùng kỳ. Trẻ sơ sinh, người cao tuổi có nguy cơ cao tử vong do ho gà, do đó cần chủng ngừa. Đối với uốn ván, mầm bệnh xâm nhập qua vết thương hở, để lại nhiều di chứng nặng nề. Vì vậy, người lớn được khuyến cáo tiêm vaccine 10 năm một lần để bảo vệ cơ thể.
Bệnh uốn ván là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao ở nhiều quốc gia đang phát triển thuộc Châu Á, Châu Phi và Nam Mỹ, đặc biệt là vùng nông thôn và vùng nhiệt đới. Tại Việt Nam, bệnh uốn ván tản phát khắp các tỉnh thành trong cả nước. Tất cả mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, đặc biệt là những đối tượng nguy cơ cao như: Nông dân, nhân viên chăn nuôi, những người nghiện chích ma túy. Để chủ động phòng uốn ván, người lớn cần tiêm các vắc xin có thành phần uốn ván như: VAT (Uốn ván đơn), Td (Bạch hầu – uốn ván), Boostrix (Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván), Adacel (Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván)
Vaccine zona thần kinh
Theo CDC, người lớn trên 50 tuổi nên tiêm hai liều vaccine phòng bệnh zona, cách nhau 2-6 tháng. Vaccine giúp tránh tình trạng phát ban đau đớn do virus thủy đậu gây ra. Mỗi người chỉ cần tiêm chủng một lần, không cần tiêm nhắc. Người tiêm có thể bị sốt, đau nhức cơ thể sau tiêm, các phản ứng này sẽ biến mất sau một hoặc hai ngày.
Vaccine phòng viêm phổi và các bệnh do phế cầu khuẩn
Vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) gây ra 4 căn bệnh nguy hiểm chết người: Viêm phổi, viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu) và là nguyên nhân gây tử vong nhanh ở người cao tuổi, đặc biệt là người đang mắc các bệnh mãn tính như COPD, lao phổi, tim mạch, tiểu đường… Các triệu chứng ban đầu của bệnh có thể kể đến như: sốt cao, đau ngực, khó thở, ho ra đờm. Bệnh do phế cầu khuẩn xâm lấn như: viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng máu … diễn tiến rất nhanh.
Bệnh còn có thể gây các biến chứng nguy hiểm như: tổn thương các dây thần kinh sọ não, viêm tắc tĩnh mạch, viêm phổi, viêm thận, thậm chí tử vong, hoặc để lại những di chứng mù, điếc, liệt và chậm phát triển tâm thần kinh… Vaccine phòng các bệnh do phế cầu khuẩn Prevenar 13 (Bỉ) được khuyến cáo tiêm cho người trưởng thành, người cao tuổi, người mắc bệnh nền, bệnh mãn tính.
Vaccine thủy đậu
Người lớn có nguy cơ nhiễm thủy đậu cao gấp 1,6 lần trẻ em, tỷ lệ biến chứng nặng nề (viêm phổi, nhiễm trùng da, nhiễm trùng hô hấp do vi khuẩn…) và số ca tử vong cao hơn. Tỷ lệ tử vong của viêm phổi do thủy đậu lên đến 10-30%, tỷ lệ tử vong do viêm não biến chứng từ thủy đậu chiếm từ 5-20%.
Phụ nữ mang thai (đặc biệt là khi thai kỳ trong khoảng 13-20 tuần) mắc thủy đậu có thể dẫn đến sảy thai hoặc để lại dị tật cho thai nhi (dị dạng ở sọ, đa dị tật ở tim, chứng đầu nhỏ…). Trẻ sơ sinh mắc thủy đậu lây truyền từ mẹ diễn biến cũng rất nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong lên đến 30%.
Tiêm vắc xin phòng bệnh thuỷ đậu ở người lớn là cách tốt nhất để phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm của bệnh. Có 3 loại vaccine phòng bệnh thủy đậu cho người lớn là Varivax (Mỹ), Varicella (Hàn Quốc) và Varilrix (Bỉ). Phụ nữ cần tiêm phòng vắc xin phòng bệnh thuỷ đậu trước khi có thai ít nhất 3 tháng.
Vân Thảo (T/h)
https://vietq.vn/cdc-my-khuyen-cao-nhung-loai-vaccine-nen-tiem-khi-tren-50-tuoi-d227247.html
