Theo nghiên cứu mới của Đại học Portsmouth, những KOLs trên mạng xã hội đang tiếp tay cho việc bán hàng giả. Tại Việt nam tình trạng này cũng xuất hiện khá nhiều trên mạng xã hội.
Các KOLs và thương mại điện tử lợi dụng xã hội bán hàng giả
Trong chiến lược Marketing (quảng bá, quảng cáo, tiếp thị) thời 4.0 thì KOLs được biết đến như một “át chủ bài” lan tỏa những giá trị tích cực của thương hiệu đến khách hàng. Cùng với sự phát triển của công nghệ, sự xuất hiện của KOLs cũng đã mang đến những thay đổi tích cực trong chiến lược Marketing của doanh nghiệp.
KOLs là cụm từ viết tắt của Key Opinions Leaders, dịch nghĩa là những người có sự ảnh hưởng đến mọi người trên các nền tảng mạng xã hội. Theo đó những người này thường sẽ được mời tham gia vào các chiến dịch của thương hiệu nhằm mang đến những giá trị lan tỏa dành cho khách hàng. Theo đó, KOLs được phân loại dựa theo các tiêu chí: Độ phủ, sự liên quan đến thương hiệu và khả năng thay đổi ý kiến người tiêu dùng.
Sử dụng KOLs trong các chiến dịch mang tính chất “bắt trend” dành cho thương hiệu sẽ giúp doanh nghiệp đạt doanh thu như mong muốn chỉ trong thời gian ngắn. Ngoài ra, còn có những chỉ số khác như lượng tương tác, đơn hàng.
Tuy nhiên theo nghiên cứu mới của Đại học Portsmouth (Anh), những KOLs trên mạng xã hội đang tiếp tay cho việc bán hàng giả.
Những kẻ làm hàng giả đang lợi dụng sự nổi tiếng của các KOLs để bán sản phẩm kém chất lượng
Sau khi phân tích khảo sát 2.000 người ở Vương quốc Anh, nhóm nghiên cứu nhận thấy khoảng 22% người tiêu dùng hoạt động tích cực trên mạng xã hội đã mua phải hàng giả do các KOLs quảng cáo. Các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng những kẻ làm hàng giả đang lợi dụng sự nổi tiếng của các KOLs để bán sản phẩm kém chất lượng.
Tiến sĩ David Shepherd, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Các sản phẩm giả đã gây thiệt hại lớn về kinh tế cũng như sức khỏe hàng trăm nghìn người trên khắp thế giới. Bởi thực tế điều kiện làm việc trong các nhà máy sản xuất hàng giả thường không an toàn. Do đó không nên để bị lừa bởi những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội”.
Theo nghiên cứu, những người từ 13 đến 16 tuổi có khả năng mua phải hàng giả cao gấp ba lần so với những người từ 34 đến 60 tuổi. Trong khi đó, nam giới chiếm 70% tổng số người mua.
Giáo sư Mark Button, đồng tác giả của nghiên cứu cho biết, mặc dù nghiên cứu mới chỉ được thực hiện ở Vương quốc Anh, nhưng phát hiện này đã nêu bật một vấn đề trên toàn thế giới. Theo một nghiên cứu của Văn phòng Sở hữu Trí tuệ của EU, hàng giả như túi xách, quần áo và đồ điện tử đã tiêu tốn của EU khoảng 60 tỉ euro và 434.000 người mất việc làm mỗi năm.
Giáo sư Mark Button chia sẻ: “Nghiên cứu này làm dấy lên những lo ngại nghiêm trọng về tác động của tiếp thị có ảnh hưởng lệch lạc đối với hành vi của người tiêu dùng, đặc biệt là đối với những nhóm nhân khẩu học dễ bị tổn thương. Điều quan trọng là các thương hiệu, cơ quan quản lý và cơ quan thực thi pháp luật phải hành động và ngăn chặn hoạt động của các KOLs bất hợp pháp này cũng như các nền tảng hỗ trợ họ”.
Nhức nhối nạn quảng cáo hàng giả tại Việt Nam
Ngay tại thị trường Việt Nam, việc buôn bán hàng giả cũng là một vấn đề gây nhức nhối. Thời gian gần đây, rất nhiều người nổi tiếng, bao gồm cả diễn viên, người mẫu, ca sĩ, hoa hậu, người đẹp…, xuất hiện ngày càng nhiều trong các quảng cáo, tiếp thị sản phẩm trên mạng xã hội.
Các sản phẩm được quảng cáo thường là mỹ phẩm, thuốc giảm cân, thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe (nhưng được quảng cáo như thuốc chữa bệnh), ung thư dạ dày, u xơ, u nang, viêm họng… Để tăng độ tin cậy, nhiều người còn sử dụng sản phẩm ngay khi livestream. Facebook, YouTube, Tik Tok… đang là những kênh chính phát những quảng cáo này.
Nhiều tài khoản nghệ sĩ trên Facebook thậm chí còn quảng cáo xem bói tử vi ngay trên trang cá nhân. Sau khi nhận nhiều lời chỉ trích, ngay sau đó họ đã xóa bài đăng.
Vào thời điểm dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, nhiều người muốn có thu nhập thêm, hàng loạt nghệ sĩ đã đồng loạt đăng bài quảng cáo tiền ảo rác dù tiền ảo là vấn đề nhạy cảm và vẫn chưa được chấp nhận tại Việt Nam.
Nhiều doanh nghiệp từ nhỏ đến lớn đều phải công nhận việc có sự quảng cáo của người nổi tiếng, sản phẩm bán chạy hơn trông thấy. Song, không ít người tiêu dùng cho biết họ lựa chọn sản phẩm vì tin tưởng ca sĩ, diễn viên, người mẫu… đã sử dụng và có hiệu quả. Tuy nhiên, chất lượng của một số sản phẩm lại gây thất vọng, không “thần kỳ” như nghệ sĩ quảng cáo.
Sau nhiều lần bị chỉ trích, phải xin lỗi trên trang cá nhân, gỡ bỏ các quảng cáo sản phẩm không rõ nguồn gốc, số lượng các video clip quảng cáo của nghệ sĩ có giảm nhưng hiện tại vẫn tràn lan trên nhiều nền tảng. Một số nghệ sĩ cho rằng bản thân bị cắt ghép hình ảnh chứ không tham gia quảng cáo lố các loại thuốc, thực phẩm chức năng này.
Quy định về quảng cáo sai sự thật
Theo khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 thì quảng cáo sai sự thật có thể được hiểu là quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ.
Về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố.
Đối với hành vi quảng cáo sai sự thật có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 5 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP thì phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 51, điểm b khoản 4 Điều 52, khoản 1 Điều 60, điểm c khoản 1 Điều 61 Nghị định 38/2021/NĐ-CP.
Đối với hành vi quảng cáo sai sự thật nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì có thể bị xử phạt hình sự theo Điều 197 Bộ Luật Hình sự 2015 về tội quảng cáo gian dối với mức phạt như sau:
Người nào quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Các hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo
Các hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo theo Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 quy định như sau:
Quảng cáo những sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ quy định tại Điều 7 Luật Quảng cáo 2012. Quảng cáo làm tiết lộ bí mật nhà nước, phương hại đến độc lập, chủ quyền quốc gia, an ninh, quốc phòng.
Quảng cáo thiếu thẩm mỹ, trái với truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục Việt Nam. Quảng cáo làm ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, trật tự an toàn giao thông, an toàn xã hội.
Quảng cáo gây ảnh hưởng xấu đến sự tôn nghiêm đối với Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, Đảng kỳ, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa, lãnh tụ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
Quảng cáo có tính chất kỳ thị dân tộc, phân biệt chủng tộc, xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo, định kiến về giới, về người khuyết tật.
Quảng cáo xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm của tổ chức, cá nhân.
Quảng cáo có sử dụng hình ảnh, lời nói, chữ viết của cá nhân khi chưa được cá nhân đó đồng ý, trừ trường hợp được pháp luật cho phép.
Quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố.
Quảng cáo bằng việc sử dụng phương pháp so sánh trực tiếp về giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của mình với giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cùng loại của tổ chức, cá nhân khác.
Quảng cáo có sử dụng các từ ngữ “nhất”, “duy nhất”, “tốt nhất”, “số một” hoặc từ ngữ có ý nghĩa tương tự mà không có tài liệu hợp pháp chứng minh theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Quảng cáo có nội dung cạnh tranh không lành mạnh theo quy định của pháp luật về cạnh tranh. Quảng cáo vi phạm pháp luật về sở hữu trí tuệ.
Quảng cáo tạo cho trẻ em có suy nghĩ, lời nói, hành động trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục; gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, an toàn hoặc sự phát triển bình thường của trẻ em.
Ép buộc cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện quảng cáo hoặc tiếp nhận quảng cáo trái ý muốn.
Treo, đặt, dán, vẽ các sản phẩm quảng cáo trên cột điện, trụ điện, cột tín hiệu giao thông và cây xanh nơi công cộng.
An Dương (t/h)
https://vietq.vn/van-nan-kols-tiep-tay-cho-viec-ban-hang-gia-hang-kem-chat-luong-d213228.html
