PGS.TS.BS Trần Việt Tú, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn tiêu hóa gan mật, Viện 103, chuyên gia tại Trung tâm Công nghệ cao, Bệnh viện Xanh pôn, khẳng định rượu chính là “thảm họa”, là “sát thủ” lá gan mà nhiều người vẫn đang tự đưa vào cơ thể mỗi ngày.
Trao đổi với VietNamNet, PGS.TS.BS Trần Việt Tú, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn tiêu hóa gan mật, Viện 103, chuyên gia tại Trung tâm Công nghệ cao, Bệnh viện Xanh pôn cho biết, gan được ví như “nhà máy sinh hóa” lớn nhất của cơ thể, chịu trách nhiệm lọc toàn bộ thức ăn, đồ uống mà con người nạp vào. Chính vì phải làm việc với cường độ cao, gan rất dễ tổn thương nếu bị quá tải. Tuy nhiên, thói quen uống nhiều rượu bia, dùng kháng sinh kéo dài hoặc ăn uống thiếu khoa học khiến gan phải hoạt động liên tục trong tình trạng “quá sức”, dẫn đến suy yếu và tổn thương nghiêm trọng.
PGS.TS.BS Trần Việt Tú cho biết thêm, nam giới chỉ cần uống 40ml rượu 30 độ mỗi ngày kéo dài trong 5 năm thì nguy cơ “hỏng gan” rất lớn. Bởi khi rượu được nạp vào cơ thể, gan phải làm việc liên tục để chuyển hóa, dẫn tới hoại tử tế bào gan, thoái hóa mỡ và phát triển tổ chức xơ.
Ở giai đoạn đầu, gan vẫn có khả năng tự tái tạo. Nhưng nếu việc uống rượu diễn ra kéo dài, các mô sẹo vốn không đảm nhiệm chức năng gan sẽ dần thay thế mô gan khỏe mạnh. Đây chính là nguyên nhân dẫn tới suy giảm chức năng gan và ở mức độ nặng hơn là xơ gan không thể đảo ngược – giai đoạn cuối của bệnh gan do rượu. Nhiều trường hợp khi phát hiện thì gan đã bị hủy hoại nặng nề mà không còn khả năng hồi phục.
Dù uống một lượng nhỏ rượu nhưng thường xuyên trong thời gian dài vẫn có thể hủy hoại gan. Ảnh minh họa
Ở Việt Nam, Bộ Y tế ghi nhận hơn 70% bệnh nhân xơ gan, viêm tụy cấp, gout, rối loạn tâm thần đều có liên quan đến thói quen uống rượu bia. Nhiều nam giới, dù đang điều trị bệnh gan, tim mạch, dạ dày… vẫn khó từ bỏ rượu vì áp lực công việc hoặc sợ bị đánh giá là “không nhiệt tình”. Điều này khiến tình trạng bệnh trở nên nặng hơn và kéo dài dai dẳng.
Uống rượu bia nhiều làm giảm khả năng sản xuất bạch cầu và kháng thể – những chiến binh bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn, virus. Do đó, người uống nhiều rượu dễ bị cảm lạnh, viêm phổi, viêm đường hô hấp, nhiễm trùng đường tiết niệu… và thời gian hồi phục lâu hơn bình thường.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rượu bia là yếu tố nguy cơ hàng đầu trong hơn 30% các vụ tai nạn giao thông liên quan đến nam giới. Bên cạnh đó, khả năng kiểm soát hành vi giảm sút khi say khiến nam giới dễ rơi vào xung đột, ẩu đả, thậm chí phạm pháp.
Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Lancet (Anh) còn cho biết, nếu bắt đầu uống rượu bia từ năm 15 tuổi, chỉ cần duy trì 1–2 ly mỗi ngày cũng khiến tuổi thọ trung bình giảm đi từ 11–36 tuần. Với lượng rượu cao hơn, tuổi thọ rút ngắn càng rõ rệt.
WHO khuyến cáo, người trưởng thành chỉ nên dùng 1 đơn vị cồn mỗi ngày, tương đương 270 ml bia, 125 ml rượu vang, 25 ml rượu mạnh. Uống vượt ngưỡng này được xem là lạm dụng cồn, gây tổn hại nghiêm trọng đến gan và nhiều cơ quan khác. Ngoài rượu bia, người dân cũng cần cẩn trọng khi dùng thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau, chống viêm, kháng sinh, thuốc động kinh… vì đây đều là những loại có nguy cơ khiến men gan tăng cao.
Gan chỉ nặng khoảng 1,5 kg nhưng tiêu thụ năng lượng gấp 1,5 lần não. Năng lượng để gan chuyển hóa là rất lớn, do đó để có lá gan khỏe mạnh, người dân cần có chế độ ăn đảm bảo cung cấp đủ và cân đối các nhóm chất: Đường – đạm – béo và các vi chất dinh dưỡng”.
Ngoài ra, đối với những người đã mắc bệnh gan cần tránh các thức ăn nhiều dầu, mỡ, gia vị. Bên cạnh đó cần bổ sung nhiều các loại protein được nấu nhừ, các loại hoa quả, rau xanh nhiều chất xơ như: Táo, chuối, cà rốt, gạo lứt, cam, quýt, bưởi,.. Nên uống nhiều nước, đặc biệt là nước cam, chanh để tăng lượng nước cho cơ thể. Tuyệt đối không nên uống bia, rượu.
Kiểm nghiệm rượu đảm bảo tính an toàn khi sử dụng
Căn cứ vào Khoản 1 Điều 3 Nghị định 105/2017/NĐ-CP, khái niệm về rượu đã được làm rõ. Đây là loại đồ uống có cồn, được sản xuất nhờ quá trình lên men từ tinh bột của những loại quả ngũ cốc, dịch đường của cây, hoa quả hoặc pha chế từ cồn thực phẩm. Trong hóa học, rượu được biết đến là một hợp chất hữu cơ chứa nhóm -OH gắn vào một nguyên tử cacbon và cacbon lại gắn với một nguyên tử hidro hoặc cacbon khác.
Do đó, kiểm nghiệm rượu là một phần quan trọng không thể thiếu của hệ thống quản lý chất lượng thực phẩm tại Việt Nam và trên toàn thế giới. Nằm trong danh sách các loại đồ uống có cồn, rượu được bày bán rộng rãi và sử dụng bởi phần lớn người dân Việt Nam. Và để kiểm soát chất lượng cũng như đảm bảo tính an toàn khi sử dụng, việc kiểm nghiệm rượu đã được tiến hành theo đúng quy định Pháp luật hiện hành.
Thông qua quy trình này, có thể phát hiện các loại hợp chất và tạp chất có thể gây hại cho sức khỏe con người, ngăn chặn các tình huống rủi ro phát sinh khi đưa vào sử dụng. Đặc biệt, việc kiểm nghiệm cũng giúp xác thực về nguồn gốc, chủng loại và tăng cường uy tín cho ngành công nghiệp rượu. Đối với các tổ chức kinh doanh, sản xuất rượu, đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm nghiệm là bước đệm quan trọng, tiến tới sở hữu giấy cấp phép lưu hành trên thị trường. Vậy nên, đây là quy trình không thể thiếu nếu tổ chức, cá nhân muốn lưu hành sản phẩm rượu của mình ra thị trường theo đúng quy định đã ban hành.
Việc thực hiện kiểm nghiệm rượu phải được tiến hành và đánh giá theo đúng các quy định của Pháp luật ban hành, cụ thể là các căn cứ pháp lý sau: Luật an toàn thực phẩm 2010 số 55/2010/QH12 được Quốc hội ban hành; Nghị định 15/2018 quy định chi tiết một số điều luật an toàn thực phẩm theo đề nghệ của Bộ trưởng Bộ Y tế; QCVN 8-3:2012/BYT; QCVN 8-2:2011/BYT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm; QCVN 8-1:2011/BYT quy định giới hạn ô nhiễm độc tố vi nấm trong thực phẩm và các yêu cầu quản lý có liên quan; Quyết định 46/2007/QĐ-BYT ban hành quy định giới hạn tối đa ô nhiễm sinh học và hóa học trong thực phẩm…
An Dương (T/h)
Theo Tạp chí Điện từ Chất lượng Việt Nam – https://vietq.vn/chuyen-gia-gan-mat-canh-bao-luong-ruou-nhieu-nguoi-tuong-an-toan-nhung-du-pha-hong-gan-d238512.html
