Nhiều bà mẹ cần dùng thuốc khi nuôi con bằng sữa mẹ, song nếu không thận trọng có thể ảnh hưởng đến trẻ. Vậy sử dụng thuốc thế nào để an toàn cho cả mẹ và bé?
Nuôi con bằng sữa mẹ mang lại nhiều lợi ích về dinh dưỡng, miễn dịch và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc trong giai đoạn này cần được cân nhắc cẩn trọng nhằm hạn chế nguy cơ thuốc bài tiết qua sữa gây ảnh hưởng đến trẻ.
Theo các bác sĩ tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (thành phố Hồ Chí Minh), hầu hết thuốc dùng đường toàn thân đều có khả năng đi vào sữa mẹ, dù với hàm lượng rất nhỏ. Đối với trẻ khỏe mạnh, đặc biệt là trên 6 tháng tuổi, lượng thuốc này thường không đáng lo ngại. Nhưng với trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc có bệnh lý về gan, thận, nguy cơ bị ảnh hưởng sẽ cao hơn nhiều.
Phần lớn các thuốc điều trị bệnh thông thường hoặc mạn tính có thể dùng an toàn trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ. Lợi ích điều trị cho mẹ thường vượt trội so với rủi ro tiềm ẩn cho trẻ. Tuy vậy, một số thuốc có chống chỉ định rõ ràng do nguy cơ gây ức chế thần kinh trung ương, suy hô hấp, ức chế tạo máu hoặc độc tính tích lũy.
Trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ nên thận trọng nếu phải dùng thuốc điều trị bệnh. Ảnh minh họa
Điều quan trọng là không phải hễ dùng thuốc là phải ngừng cho trẻ bú sữa mẹ. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể chọn thuốc an toàn hơn, điều chỉnh liều dùng hoặc hướng dẫn uống thuốc ngay sau khi trẻ bú để giảm tối đa lượng thuốc đi vào sữa ở cữ tiếp theo. Nếu bắt buộc phải tạm dừng, bác sĩ có thể khuyên mẹ vắt sữa và bỏ đi để duy trì nguồn sữa, giúp tuyến sữa hoạt động bình thường và sẵn sàng cho bé bú lại sau khi ngưng thuốc.
Một số nhóm thuốc được đánh giá là an toàn khi sử dụng trong thời kỳ này gồm: thuốc giảm đau thông dụng (acetaminophen, ibuprofen), kháng sinh thường dùng (amoxicillin, cephalexin), thuốc kháng histamin thế hệ mới (loratadine, fexofenadine), thuốc chống trầm cảm (sertraline, paroxetine), thuốc nhuận tràng docusate… Ngược lại, các loại thuốc tránh thai chứa estrogen có thể làm giảm tiết sữa nên cần cân nhắc lựa chọn phù hợp.
Các chuyên gia cũng lưu ý, mẹ tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc, kể cả thảo dược hay thực phẩm chức năng chưa rõ độ an toàn. Trong quá trình điều trị, cần theo dõi sát phản ứng của trẻ; nếu trẻ có biểu hiện bất thường như quấy khóc nhiều, phát ban, bỏ bú hay rối loạn tiêu hóa, cần đưa đi khám ngay.
Trường hợp mẹ biết trước sẽ phải dùng thuốc trong thời gian nhất định, việc vắt sữa và trữ đông từ sớm là giải pháp hữu ích để đảm bảo nguồn sữa an toàn cho bé. Nhờ vậy, trẻ vẫn được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ trong khi mẹ điều trị.
Tóm lại, việc dùng thuốc trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ cần sự cân nhắc giữa lợi ích điều trị cho mẹ và sự an toàn của trẻ. Tham khảo ý kiến bác sĩ, lựa chọn thuốc phù hợp và sử dụng đúng cách chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Tiêu chuẩn chất lượng thuốc: Nền tảng bảo đảm an toàn điều trị
Tiêu chuẩn chất lượng thuốc và nguyên liệu làm thuốc là căn cứ quan trọng để bảo đảm an toàn, hiệu quả trong điều trị. Theo Văn bản hợp nhất số 06/VBHN-BYT năm 2020, đây là hệ thống quy định về đặc tính kỹ thuật, bao gồm các chỉ tiêu, mức chất lượng, phương pháp kiểm nghiệm và yêu cầu quản lý liên quan đến chất lượng thuốc.
Trên thực tế, tiêu chuẩn chất lượng thuốc phải tuân thủ theo các quy định hiện hành, được xây dựng dựa trên nhiều nguồn chuẩn mực khác nhau. Trước hết là Dược điển Việt Nam, nơi quy định chi tiết các tiêu chuẩn về đặc tính vật lý, hóa học, vi sinh đối với nguyên liệu và thành phẩm thuốc. Trong trường hợp chưa có quy định cụ thể, các dược điển quốc tế như USP (Hoa Kỳ), BP (Anh) hay EP (châu Âu) thường được viện dẫn để áp dụng.
Cùng với đó, nguyên tắc Thực hành tốt (GxP) giữ vai trò không thể thiếu. Tiêu biểu là GMP – Thực hành sản xuất tốt, nhằm bảo đảm thuốc được sản xuất trong điều kiện kiểm soát nghiêm ngặt, tránh sai sót và nhiễm chéo. Tiếp đến là GLP – Thực hành kiểm nghiệm tốt, bảo đảm các phép thử đạt độ chính xác và độ tin cậy cao; GDP – Thực hành phân phối tốt, giúp duy trì chất lượng thuốc trong quá trình bảo quản và lưu thông.
Ngoài ra, với thuốc generic, yêu cầu thử nghiệm sinh học nhằm chứng minh tính tương đương sinh học so với thuốc gốc cũng là một tiêu chuẩn bắt buộc, để bảo đảm thuốc thay thế có hiệu quả điều trị tương tự. Như vậy, hệ thống tiêu chuẩn chất lượng thuốc không chỉ là những quy định kỹ thuật khô khan, mà chính là hàng rào bảo vệ an toàn cho người bệnh, góp phần nâng cao uy tín của ngành dược và niềm tin trong cộng đồng.
Theo Vân Thảo
https://vietq.vn/can-trong-khi-dung-thuoc-trong-giai-doan-nuoi-con-bang-sua-me-d236207.html
