Hiện nay nhu cầu nâng cao sức khỏe khiến nhiều người tìm đến các bài thuốc bổ thận theo y học cổ truyền với mong muốn bồi bổ thận. Tuy nhiên nếu bổ sung tùy tiện có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe.
Theo thông tin từ Bệnh viện Vinmec, hiện nay có hơn 6 triệu người Việt Nam đang gặp các vấn đề liên quan đến thận, chiếm khoảng 6,7% dân số. Số lượng người mắc các bệnh về thận ngày càng gia tăng đáng kể. Bên cạnh đó, nhiều bệnh nhân mắc bệnh thận cũng tự tìm hiểu và sử dụng các loại thuốc bổ thận từ các bài thuốc y học cổ truyền nhằm cải thiện tình trạng thận, đồng thời tăng cường chức năng thận.
Đa phần những người sử dụng thuốc bổ thận gồm hai nhóm chính. Nhóm thứ nhất là những người gặp các vấn đề bệnh lý liên quan đến chức năng thận hư, như yếu sinh lý, bệnh tuyến tiền liệt, viêm đường tiết niệu… Nhóm thứ hai là những người lớn tuổi hoặc trung niên muốn tăng cường và cải thiện chức năng hoạt động của thận. Đối tượng này chủ yếu là nam giới từ 40 tuổi trở lên, do khi cơ thể lão hóa, các chức năng của thận suy giảm. Nguyên nhân suy giảm thận có thể do tuổi tác, thói quen sử dụng rượu bia, chất kích thích, chế độ ăn uống không lành mạnh, ảnh hưởng đến chức năng thận.
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại thuốc bổ thận Đông y khác nhau, được làm từ các dược liệu thảo dược thiên nhiên. Các sản phẩm này có tác dụng giúp bổ thận dương, với nhiều dạng sử dụng khác nhau như viên nén uống liền, dạng rượu thuốc hoặc dạng ống dung dịch.
Ngoài các loại dược liệu phổ biến kể trên, còn có một số vị thuốc như đỗ đen, hà thủ ô đỏ, quế chi, ba kích, cẩu kỷ tử, cao cối xay… cũng được sử dụng để tăng cường hoạt động của thận, đồng thời giảm các triệu chứng tiểu đêm, tiểu buốt, đau mỏi lưng… Song trên thực tế, việc sử dụng thuốc bổ thận tùy tiện có thể gây ra không ít tác hại.
Sử dụng thuốc bổ thận có vị thuốc Đông y nên cẩn trọng. Ảnh minh họa
Thạc sĩ – bác sĩ Dương Phan Nguyên Đức, Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) cơ sở 3, cho biết theo y học cổ truyền, “tạng thận” không chỉ bao gồm chức năng bài tiết mà còn liên quan đến hệ sinh dục, nội tiết và thần kinh. Khi âm dương, khí huyết trong thận mất cân bằng, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng như mỏi lưng, yếu gối, ù tai, hoa mắt, tóc bạc sớm, suy giảm ham muốn, rối loạn tiểu tiện, mệt mỏi, giảm trí nhớ… Do đó, việc bồi bổ thận nhằm mục đích phục hồi sự cân bằng và tăng cường sức khỏe toàn diện.
Tuy nhiên, bác sĩ Đức lưu ý rằng người bệnh cần được thăm khám kỹ lưỡng bởi chuyên gia y học cổ truyền để xác định đúng thể bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Không nên sử dụng các loại thuốc bổ thận theo y học cổ truyền một cách tùy tiện, vì có thể tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.
Tiến sĩ – bác sĩ Bùi Phạm Minh Mẫn, cũng từ Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cơ sở 3, cho biết kho tàng dược liệu Đông y có nhiều vị thuốc bổ thận đã được sử dụng hàng trăm năm nay. Trong đó, phổ biến nhất có nhung hươu, dâm dương hoắc, ba kích, hà thủ ô đỏ, nhục quế và đỗ đen.
Nhung hươu là phần gạc non của hươu đực, giúp bổ nguyên khí, cường gân cốt, tăng sức đề kháng, thường dùng cho người suy nhược, nam giới yếu sinh lý hoặc người cao tuổi thể trạng yếu. Dâm dương hoắc có vị cay ngọt, tính ấm, tráng dương, mạnh gân xương, dùng cho các trường hợp dương hư, liệt dương, mỏi lưng, yếu gối. Ba kích có vị cay ngọt, ôn thận, tráng dương, giúp bổ thận cường dương, thường phối hợp điều trị yếu sinh lý.
Hà thủ ô đỏ có vị chát ngọt, tính hơi ấm, nổi tiếng với tác dụng bổ huyết, bổ thận, làm đen tóc, thường dùng cho người tóc bạc sớm, mệt mỏi, kinh nguyệt không đều. Nhục quế có vị cay ngọt, tính đại nhiệt, giúp ôn thận, tráng dương, tán hàn, tăng cường khí huyết lưu thông. Đỗ đen mặc dù là thực phẩm nhưng trong Đông y được dùng như thuốc bổ thận âm, thanh nhiệt, giải độc, tăng cường sức khỏe cho người gầy yếu hoặc mới ốm dậy.
Tuy nhiên, không ít người tự ý sử dụng thuốc bổ thận mà không qua thăm khám dẫn đến tình trạng “bổ sai thể” hoặc dùng không cần thiết, gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm. Thuốc bổ thận dương như ba kích, dâm dương hoắc, nhục quế có tính cay nóng, dễ gây mất ngủ, táo bón, tiểu rắt, làm nặng hơn các bệnh viêm. Ngược lại, thuốc bổ thận âm như hà thủ ô, đỗ đen có thể gây đầy bụng, tiêu chảy ở người có tiêu hóa kém.
Một số vị thuốc có thể độc hại nếu dùng sai cách, ví dụ như ba kích không bỏ lõi có thể làm tăng huyết áp; hà thủ ô sống có thể gây tổn thương gan; nhung hươu nếu dùng quá liều có thể gây viêm lan rộng. Hơn nữa, việc sử dụng các loại rượu thuốc bổ thận không rõ nguồn gốc, liều lượng không kiểm soát cũng là nguyên nhân gây nhiều trường hợp ngộ độc gan, rối loạn tiêu hóa, thậm chí suy thận, hôn mê và tử vong ở những người vốn không có bệnh lý thận.
Trước thực trạng đó, người dân cần hết sức thận trọng khi sử dụng thuốc bổ thận, dù là thuốc Đông y hay thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ dược liệu.
“Thuốc bổ cũng là thuốc,” bác sĩ Mẫn nhấn mạnh. Vì vậy, bệnh nhân cần được bác sĩ y học cổ truyền thăm khám, chẩn đoán chính xác thể bệnh (thận âm hư hay thận dương hư) mới được chỉ định dùng thuốc bổ phù hợp.
Người khỏe mạnh hoặc chỉ mệt tạm thời không nên tự ý bổ thận. Ngoài ra, nên ưu tiên sử dụng các sản phẩm rõ nguồn gốc, có quy chuẩn kiểm nghiệm. Cần tránh xa các loại rượu thuốc tự chế, thuốc “gia truyền” không nhãn mác vì nguy cơ ngộ độc và tổn thương gan thận là rất lớn.
An Dương
https://vietq.vn/chuyen-gia-canh-bao-thuoc-bo-than-dong-y-khong-dung-tuy-tien-d236136.html
