Không ít cơ sở sản xuất vẫn lén lút sử dụng hàn the – chất bị cấm tuyệt đối trong thực phẩm để tạo độ dai, giòn cho giò chả, bất chấp hiểm họa khôn lường với sức khỏe người tiêu dùng. Những vụ phát hiện, xử lý vi phạm liên tiếp gần đây cho thấy thực trạng đáng báo động.
Mới đây, Công an tỉnh Tuyên Quang đã khởi tố bị can, cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Nguyễn Thị Ngọc (trú tại TP.Tuyên Quang cũ) và Nguyễn Bá Tiến (trú tại huyện Sơn Dương cũ) về hành vi vi phạm quy định an toàn thực phẩm. Qua tổng kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện tại cơ sở của bà Ngọc có 192,2 kg giò chả chứa hàn the, còn tại cơ sở ông Tiến là 218 kg. Đây chỉ là hai trong số 100 cơ sở vi phạm bị xử lý trong đợt cao điểm, với tổng số tiền phạt gần 164 triệu đồng.
Tại Quảng Trị, trong tháng hành động vì an toàn thực phẩm năm 2025, đoàn kiểm tra liên ngành cũng đã lập biên bản và xử phạt hai cơ sở sản xuất giò chả sử dụng hàn the, gồm cơ sở ông Nguyễn Út và bà Nguyễn Thị Thúy ở TP.Đông Hà (cũ). Cả hai bị xử phạt hành chính tổng cộng 80 triệu đồng, buộc tiêu hủy 32,5 kg chả có chứa hàn the và bị đình chỉ hoạt động trong một tháng.
Hồi tháng 12/2024, tại Đà Nẵng, gần 1 tấn chả các loại được phát hiện dương tính với hàn the tại cơ sở Phạm Xu Tý (quận Cẩm Lệ). Chủ cơ sở là ông Tý bị bắt tạm giam, vợ ông – bà Võ Thị Tuyệt cũng bị khởi tố và cấm đi khỏi nơi cư trú. Đây là vụ việc đặc biệt nghiêm trọng do số lượng lớn và mức độ nguy hại cao.
Giò chả có hàn the và không có hàn the không khác nhau nhiều về mặt cảm quan. (Ảnh minh họa)
Hàn the (Natri borat) vốn là chất dùng trong công nghiệp, có tính diệt khuẩn, chống mốc, nhưng tuyệt đối không được phép sử dụng trong thực phẩm. Dù vậy, vì lợi nhuận, nhiều cơ sở vẫn coi đây là “bí quyết gia truyền” để giúp giò chả giòn hơn, không bị ôi thiu, dễ bảo quản và bán được lâu ngày. Hậu quả là người tiêu dùng bị đẩy vào thế bị động khi không thể phân biệt đâu là thực phẩm an toàn.
Chị Nguyễn Thu Hiền (TP.HCM) chia sẻ, chị từng tin tưởng mua giò chả ở chợ vì nhìn bắt mắt và rẻ hơn siêu thị, nhưng đã dừng hẳn sau khi xem phóng sự truyền hình ghi lại cảnh chế biến có sử dụng hàn the. “Mỗi lần đi chợ là một lần hoang mang”, chị nói. Trong khi đó, anh Vũ Thanh Tùng (TP.HCM) cho rằng cần xử lý thật nghiêm, “phải khởi tố hình sự nếu cần thiết, vì đây là hành vi đầu độc tập thể”.
Theo Bộ Y tế, hàn the đã bị cấm trong thực phẩm từ năm 2009 do những tác hại cực kỳ nghiêm trọng. Khi vào cơ thể, hàn the không được đào thải ngay mà tích tụ dần trong gan, thận, gây rối loạn tiêu hóa, tổn thương hệ thần kinh, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản và có thể dẫn đến ung thư hoặc tử vong nếu ngộ độc cấp tính.
Đặc biệt, trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Chỉ với lượng nhỏ hàn the tích lũy theo thời gian, hệ thần kinh còn non nớt của trẻ em có thể bị ảnh hưởng vĩnh viễn.
Thực phẩm bẩn đang len lỏi vào từng bữa ăn, các chợ dân sinh, thậm chí là quầy giò chả quen thuộc nhiều người mua mỗi sáng. Việc mạnh tay xử lý cơ sở vi phạm là cần thiết, song chưa đủ, cần cơ chế kiểm tra chặt chẽ, minh bạch nguồn gốc và thông tin sản phẩm, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng để mỗi người tiêu dùng trở thành “lá chắn” cho chính gia đình mình khỏi những hiểm họa mang tên thực phẩm bẩn.
Thanh Hiền (t/h)
https://vietq.vn/gio-cha-chua-han-the-mon-ngon-thanh-moi-hoa-d235152.html
