Hiện nay nhiều người dân sử dụng cồn y tế để sát khuẩn, vệ sinh răng miệng mà không lường trước được rủi ro từ các sản phẩm giả chứa methanol độc hại.
Nhiều người dân sử dụng cồn y tế để sát khuẩn, vệ sinh răng miệng mà không lường trước được rủi ro từ các sản phẩm giả chứa methanol độc hại. Theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai, trong các ca ngộ độc methanol do cồn y tế giả được tiếp nhận, khoảng 30% tử vong, số còn lại bị mù hoặc để lại di chứng thần kinh vĩnh viễn.
Một trong những trường hợp điển hình là người đàn ông 55 tuổi, trú tại quận Hoàng Mai (thành phố Hà Nội), được đưa vào Trung tâm Chống độc trong tình trạng hôn mê, suy hô hấp, nhiễm toan chuyển hóa nặng. Xét nghiệm máu cho thấy nồng độ methanol lên tới 116,63 mg/dL. Chụp MRI não phát hiện tổn thương hoại tử nhân bèo và chảy máu não. Điều đáng nói là bệnh nhân không nghiện rượu, mà chỉ có thói quen dùng cồn y tế để xúc miệng khi bị đau răng.
Kết quả xét nghiệm mẫu cồn do bệnh nhân sử dụng cho thấy, dù nhãn mác ghi “Ethanol cồn 70 độ” nhưng thực tế không chứa ethanol mà là methanol chiếm đến 77,5%. Vì bệnh nhân ngậm cồn thời gian dài, lại có vết thương hở trong miệng (viêm tủy răng), methanol đã thẩm thấu qua niêm mạc hoặc có thể bị nuốt vào, dẫn đến ngộ độc nặng.
Nguy hại từ cồn y tế giả. Ảnh minh họa
Câu chuyện trên không phải cá biệt. Trước đó không lâu, tại thành phố Hội An (tỉnh Quảng Nam), hai người nước ngoài đã tử vong sau khi sử dụng rượu pha từ loại cồn giả có chứa methanol. Thủ phạm là một nhân viên pha chế đã dùng cồn y tế giả để pha thành hai chai rượu mời khách.
Theo các chuyên gia, methanol là hóa chất cực độc có thể thẩm thấu qua da, niêm mạc hoặc bị nuốt phải, gây chóng mặt, mờ mắt, co giật, hôn mê, thậm chí tử vong. Tác hại lâu dài bao gồm mù lòa, tổn thương não, suy thận. Tuy nhiên, do giá rẻ hơn ethanol nhiều lần, methanol thường bị lợi dụng pha chế, đóng chai rồi bán ra thị trường với nhãn mác mập mờ như “cồn 70 độ”, “dùng để sát trùng”, không ghi rõ thành phần hay đơn vị sản xuất.
Liên quan tới cồn y tế giả, mới đây, Công an thành phố Hà Nội cho biết đã bắt giữ ông Phạm Đình Tuấn, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Chúc Sơn (huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội) để điều tra hành vi sản xuất hàng giả là cồn y tế. Theo điều tra, ông Tuấn và em trai đã thành lập Công ty Ngân Hà để sản xuất cồn y tế 70 độ. Tuy nhiên, vì lợi nhuận, ông Tuấn đã chỉ đạo dùng methanol thay cho ethanol để pha chế cồn, bất chấp tính độc hại của methanol đối với sức khỏe người dùng.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (ĐH Bách khoa Hà Nội) cho biết, việc quản lý lỏng lẻo khiến cồn công nghiệp dễ dàng mua bán tràn lan, bị lợi dụng pha trộn. Trước đây, methanol thường được phân biệt bằng màu xanh, nhưng hiện nay sản phẩm trong nước sản xuất không còn sử dụng chất chỉ thị này, dẫn tới khó phân biệt với ethanol.
Việt Nam hiện chưa bắt buộc cồn methanol phải có chỉ thị màu – một biện pháp đơn giản mà nhiều nước đã áp dụng để ngăn nhầm lẫn. Điều này khiến người tiêu dùng dễ mua phải sản phẩm độc hại mà không hay biết.
Theo các bác sĩ, người dân nên mua cồn sát khuẩn tại nhà thuốc, cửa hàng uy tín, giữ lại hóa đơn, đọc kỹ nhãn mác: thành phần phải ghi rõ “ethanol” hoặc “isopropanol”, công dụng nên ghi rõ “sát khuẩn trên da/người”. Cuối cùng, để ngăn chặn tình trạng này, cần siết chặt quản lý từ khâu sản xuất, phân phối đến hậu kiểm và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 03:2019/BYT
Theo quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 03:2019/BYT ban hành kèm Thông tư 10/2019/TT-BYT, có tổng cộng 50 yếu tố hóa học được quy định giá trị giới hạn tiếp xúc cho phép (OEL) trong không khí tại nơi làm việc. Trong đó cồn y tế là một trong những chất cần kiểm soát nghiêm ngặt.
Các cơ sở y tế, phòng thí nghiệm hoặc nơi thường xuyên sử dụng ethanol phải giám sát nồng độ ethanol trong không khí, đảm bảo không vượt quá ngưỡng cho phép. Nếu phát hiện nồng độ vượt giới hạn, đơn vị sử dụng phải nhanh chóng áp dụng các biện pháp kiểm soát như: tăng cường thông gió, sử dụng thiết bị chứa kín, bố trí tủ an toàn, hoặc trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ cá nhân như khẩu trang chuyên dụng, găng tay… Đồng thời, cơ quan quản lý cần tổ chức quan trắc môi trường lao động định kỳ để đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật.
Về chất lượng, cồn y tế bắt buộc phải là ethanol 70% hoặc 90%, hàm lượng methanol không được vượt quá 0,02%, và tổng lượng tạp chất khác không vượt quá 0,03%. Ngoài ra, cồn y tế phải được đăng ký hoặc công bố chất lượng theo quy định hiện hành, đồng thời được kiểm nghiệm và công bố tiêu chuẩn cơ sở đầy đủ trước khi lưu hành. Việc sử dụng cồn y tế để sát khuẩn cũng cần tuân thủ hướng dẫn từ nhà sản xuất và các quy định liên quan nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn cho người dùng.
Theo An Dương (T/h)
https://vietq.vn/hiem-hoa-tu-con-y-te-gia-chua-methanol-doi-lot-ethanol-d234337.html
