Theo nhiều nghiên cứu khoc học chứng minh, việc bổ sung vào chế độ ăn các loại rau họ cải có thể giúp hỗ trợ phòng ngừa ung thư hiệu quả.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm thế giới ghi nhận hơn 20 triệu ca mắc ung thư mới, trong đó gần 10 triệu người tử vong. Riêng tại Việt Nam, theo GLOBOCAN 2024, ước tính có khoảng 182.000 ca mắc mới và 122.000 ca tử vong do ung thư mỗi năm, xếp thứ 90/185 quốc gia về tỷ lệ mắc, nhưng lại nằm trong nhóm 50 nước có tỷ lệ tử vong cao nhất. Điều này cho thấy việc dự phòng và kiểm soát ung thư từ sớm là vô cùng cấp thiết.
Trong các biện pháp phòng ngừa, chế độ ăn uống lành mạnh – đặc biệt là bổ sung rau họ cải – được nhiều nghiên cứu đánh giá cao. Các loại rau như cải bó xôi, cải xanh, cải xoăn, bông cải xanh hay cải xoong chứa hoạt chất sulforaphane, indole-3-carbinol, isothiocyanate… có khả năng kích hoạt enzyme giải độc, chống viêm và ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Đồng thời, chúng giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột, tăng cường miễn dịch và bảo vệ tế bào khỏi tác nhân gây ung thư.
Có nhiều loại rau họ cải giúp hỗ trợ phòng ngừa ung thư hiệu quả. Ảnh minh họa
Cải bó xôi
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Gut Microbes, Đại học Texas A&M (Mỹ) cho biết, việc ăn cải bó xôi có thể giúp phòng ngừa ung thư đại tràng. Kết quả phân tích cho thấy chế độ ăn có bổ sung rau cải bó xôi sấy khô trong vòng 26 tuần làm giảm đáng kể hoạt động của khối u trong ruột già và ruột non. Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, cải bó xôi có khả năng tăng cường sự đa dạng của vi khuẩn có lợi trong đường ruột và điều chỉnh biểu hiện một số gene có liên quan đến khả năng chống ung thư.
Cải bó xôi rất giàu dưỡng chất có lợi cho sức khỏe như vitamin K, A, C, axit folic, sắt và kali. Những dưỡng chất này, kết hợp cùng các hợp chất chống viêm có trong loại rau này, giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa và tăng cường sức khỏe đường ruột, từ đó góp phần ngăn ngừa ung thư. Ngoài ra, cải bó xôi còn chứa lutein và zeaxanthin – hai hợp chất có khả năng loại bỏ gốc tự do khỏi cơ thể, từ đó ngăn ngừa các loại ung thư ở miệng, thực quản và dạ dày.
Bông cải xanh
Nghiên cứu từ Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess (Mỹ) chỉ ra rằng chất I3C (Indole-3-Carbinol) có trong bông cải xanh đã được chứng minh có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư thông qua việc kích hoạt gene ức chế khối u PTEN. I3C có thể giúp khôi phục chức năng của PTEN, hỗ trợ kiểm soát sự phát triển tế bào và ngăn ngừa ung thư.
Bông cải xanh cũng rất giàu sulforaphane – một hoạt chất đã được nhiều nghiên cứu chứng minh có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư như ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú, ung thư đại tràng và một số loại ung thư vùng miệng. Ngoài ra, bông cải xanh chứa các hợp chất chống ung thư khác như carotenoid, vitamin C (một chất chống oxy hóa mạnh), glucosinolate và isothiocyanate – những chất có khả năng giảm nguy cơ tái phát ung thư sau điều trị.
Cải xoong
Mới đây, các nhà nghiên cứu tại Đại học William Paterson (New Jersey, Mỹ) đã kiểm tra và so sánh giá trị dinh dưỡng của 41 loại trái cây và rau củ. Kết quả cho thấy cải xoong – một thành viên của họ cải – đứng đầu bảng xếp hạng, vượt qua nhiều loại siêu thực phẩm khác và được xem là một trong những loại rau tốt nhất cho sức khỏe, đặc biệt trong việc phòng ngừa ung thư.
Cải xoong được đánh giá điểm tối đa (100 điểm) về giá trị dinh dưỡng, cao hơn các loại rau khác như bắp cải Trung Quốc (91,99), củ cải Thụy Sĩ (89,27), củ cải đường (87,08) và rau bina (86,43). Loại rau này rất giàu sulforaphane, có khả năng kích hoạt các enzyme giải độc và ức chế hoạt động bất thường của enzyme HDAC – một loại enzyme liên quan đến sự phát triển ung thư.
Một nghiên cứu tại Anh cho thấy, những người hút thuốc nếu ăn 85g cải xoong mỗi ngày trong 8 tuần sẽ giảm khoảng 23% tổn thương tế bào bạch cầu do gốc tự do gây ra. Đồng thời, các chất chống oxy hóa trong máu cũng tăng lên, góp phần bảo vệ tế bào và giảm nguy cơ ung thư.
Cải xoăn
Cải xoăn là loại rau họ cải giàu vitamin và khoáng chất, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là khả năng phòng chống ung thư. Khi được tiêu hóa, các hợp chất chống ung thư trong cải xoăn như sulforaphane và indole-3-carbinol sẽ phân giải thành những chất có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
Ngoài ra, cải xoăn chứa các hợp chất phenolic đã được chứng minh là có đặc tính chống ung thư trong môi trường phòng thí nghiệm. Loại rau này cũng giàu quercetin – một chất chống oxy hóa mạnh, giúp trung hòa các gốc tự do có khả năng gây tổn thương tế bào và DNA. Bên cạnh đó, quercetin còn có tác dụng chống viêm, hỗ trợ giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư.
Lưu ý trong chế biến rau củ đúng cách
Chế biến rau củ đúng cách có thể giúp tối ưu hóa lượng dưỡng chất mà cơ thể hấp thụ. Trước tiên cần rửa sạch rau củ để loại bỏ bụi bẩn, hóa chất và chất khử trùng. Ưu tiên sử dụng rau củ có chứng nhận hữu cơ. Sau khi mua về, có thể ngâm trong nước muối loãng hoặc dùng dung dịch rửa rau chuyên dụng.
Nên hấp, luộc hoặc nấu chín vừa phải sẽ giúp giữ lại hàm lượng vi chất cao nhất. Hạn chế chiên, xào hoặc nấu ở nhiệt độ cao quá lâu vì có thể làm mất đi dưỡng chất. Nấu ăn với quá nhiều dầu, đặc biệt ở nhiệt độ cao, có thể tạo ra các hợp chất gây ung thư như amin dị vòng. Nếu cần, nên dùng dầu thực vật tốt (như dầu ô liu) hoặc mỡ cá, đồng thời hạn chế dầu công nghiệp như dầu cọ, dầu dừa.
Nên sử dụng các loại gia vị giàu chất chống oxy hóa như nghệ, gừng, hành, tỏi… để tăng thêm giá trị dinh dưỡng cho món ăn. Không nên dùng quá 5g muối và 25g đường mỗi ngày để tránh nguy cơ mắc các bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường và béo phì – những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
Nếu có thể, hãy chọn mua rau từ các nguồn đáng tin cậy và có uy tín. Có thể tìm hiểu về nguồn gốc của rau, liệu chúng có được trồng theo phương pháp hữu cơ, không sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu hay không. Khi mua rau đóng gói, hãy đọc kỹ nhãn sản phẩm để tìm hiểu về nguồn gốc và quy trình sản xuất. Các nhãn hiệu và chứng nhận hữu cơ có thể cung cấp thông tin quan trọng về sự an toàn và chất lượng của rau.
Sản xuất rau theo tiêu chuẩn hữu cơ và rau GAP
Với xu hướng người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các thực phẩm an toàn để chăm sóc sức khỏe gia đình cũng như góp phần bảo vệ hệ sinh thái và trái đất, điều này đã thúc đẩy sự phát triển của các phương pháp sản xuất nông nghiệp như rau hữu cơ và rau GAP.
Rau hữu cơ là những loại rau được trồng và sản xuất theo quy chuẩn hữu cơ. Điều này đồng nghĩa với việc không sử dụng các hóa chất hợp chất nhân tạo trong quá trình trồng trọt. Thay vào đó, người sản xuất tập trung vào việc sử dụng phương pháp tự nhiên để duy trì sức kháng của cây trước sự tấn công của sâu bệnh.
Không chỉ vậy, theo các nhà nghiên cứu và dinh dưỡng học thì rau hữu cơ còn chứa nhiều vitamin và chất dinh dưỡng hơn, hương vị ngon hơn và giúp hỗ trợ chống lại một số tình trạng như: Máu nhiễm mỡ, cao huyết áp, tiểu đường…
Để đạt chuẩn hữu cơ, cá nhân hoặc tổ chức sản xuất nông nghiệp phải thực hiện đúng các quy trình từ nuôi trồng, thu hoạch đến bảo quản theo tiêu chuẩn rất khắt khe nhằm đảm bảo sức khỏe của người sản xuất và tiêu dùng, không ảnh hưởng đến môi trường cũng như có thể dễ dàng truy xuất nguồn gốc.
Rau GAP là những loại rau được trồng và sản xuất dưới sự tuân thủ các quy chuẩn về Thực hành Nông nghiệp tốt. GAP là cụm từ viết tắt của: Good Agricultural Practices. Đây là tiêu chuẩn chung được ASEAN đã công bố vào năm 2006. Tiêu chuẩn VietGAP là Vietnamese Good Agricultural Practices và được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành theo tiêu chuẩn riêng của Việt Nam.
Quy trình này tập trung vào việc sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu một cách hiệu quả, đảm bảo vệ sinh trong quá trình sản xuất và thu hoạch, và tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm. Mục tiêu của GAP là đảm bảo rằng sản phẩm nông nghiệp đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn, chất lượng và bảo vệ môi trường.
Các tiêu chuẩn đánh giá rau hữu cơ phổ biến: PGS (Participatory Guarantee Systems) – Hệ thống đảm bảo giá trị cho các sản phẩm hữu cơ cho thị trường nội địa Việt Nam; USDA (United States Department of Agriculture) – Chứng nhận hữu cơ của Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ; JAS ( Japanese Agricultural Standards System) – Hệ thống tiêu chuẩn hữu cơ nông nghiệp Nhật Bản.
Các tiêu chuẩn đánh giá rau sạch GAP phổ biến: VietGAP (Vietnamese Good Agricultural Practices) – Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam; GlobalGAP (Global Good Agricultural Practices) – Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt trên toàn cầu; AseanGAP (Asean Good Agricultural Practice) – thực hành nông nghiệp tốt ở các nước trong khu vực ASEAN.
Vân Thảo (T/h)
https://vietq.vn/nghien-cuu-khoa-hoc-chi-ra-nhung-rau-ho-cai-co-the-ho-tro-ngan-ngua-ung-thu-d234292.html
