Theo các bác sĩ, mật ong tuy rất tốt cho sức khỏe nhưng cần dùng đúng cách. Đặc biệt thận trọng khi dùng mật ong chung với một số thực phẩm và thuốc khác.
Cách dùng mật ong để tốt cho sức khỏe
Tiến sĩ – bác sĩ Ngô Thị Kim Oanh, Phó trưởng Khoa Châm cứu – Dưỡng sinh, Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh – cơ sở 3, cho biết, trong suốt hàng ngàn năm qua, mật ong đã được sử dụng không chỉ trong ẩm thực mà còn trong y học dân gian nhờ vào những tác dụng kỳ diệu đối với sức khỏe. Tuy nhiên, mặc dù mật ong có nhiều lợi ích, việc sử dụng nó cũng cần được thận trọng, đặc biệt là đối với những đối tượng có tình trạng sức khỏe đặc biệt như người bệnh tiểu đường, hoặc khi kết hợp với các loại thực phẩm, thuốc khác.
Theo bác sĩ Ngô Thị Kim Oanh, mật ong là một loại thực phẩm tự nhiên có chứa nhiều dưỡng chất quan trọng. Thành phần chủ yếu của mật ong là đường fructose và glucose, chiếm khoảng 80% thành phần của nó. Mật ong còn cung cấp một số vitamin và khoáng chất như vitamin B, vitamin C, canxi, magiê, kali và sắt. Bên cạnh đó, mật ong còn chứa các hợp chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe như flavonoids và phenolic acid. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mật ong có tác dụng làm giảm tình trạng viêm nhiễm, giúp làm dịu cơn ho, hỗ trợ tiêu hóa.
Các hợp chất chống oxy hóa có trong mật ong còn có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi sự tổn thương do các gốc tự do, giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường, và ung thư. Mật ong cũng được biết đến với tác dụng kháng khuẩn và chống viêm, giúp cải thiện hệ miễn dịch và hỗ trợ làn da.
Cẩn trọng khi sử dụng mật ong với một số thuốc và thực phẩm như sữa chua, trái cây, trà… Ảnh minh họa
Mật ong có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào nhu cầu của mỗi người. Một trong những cách đơn giản và phổ biến nhất là pha mật ong với nước ấm để tạo ra thức uống bổ dưỡng, dễ dàng hấp thụ và tốt cho cơ thể. Việc uống mật ong vào buổi sáng có thể giúp kích thích tiêu hóa, làm sạch ruột và cung cấp năng lượng cho một ngày dài.
Ngoài ra, mật ong cũng có thể được dùng kết hợp với các loại thực phẩm khác như trà, sữa chua, trái cây, hoặc thậm chí trong các món ăn nấu chín. Tuy nhiên, khi sử dụng mật ong, chúng ta cần lưu ý không nên đun sôi mật ong quá lâu hoặc ở nhiệt độ quá cao, vì điều này có thể làm giảm hoặc phá hủy những enzym và dưỡng chất có lợi có trong mật ong. Do đó, việc sử dụng mật ong với nước ấm (không quá 40°C) là phương pháp tốt nhất để giữ nguyên giá trị dinh dưỡng của nó.
Bác sĩ Trần Thị Trà Phương, khoa Dinh dưỡng tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cũng cho biết với hàm lượng lớn vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, mật ong cung cấp năng lượng tự nhiên, cải thiện giấc ngủ, giảm cholesterol xấu, giảm ho và đau họng, làm lành vết thương, đẹp da, tóc… Tuy nhiên một số trường hợp sử dụng mật ong có thể gây tác dụng phụ, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Mặc dù mật ong có chỉ số đường thấp hơn so với đường trắng, nhưng nó vẫn có thể làm tăng lượng đường trong máu nếu sử dụng quá nhiều. Vì vậy đối với những người mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt là những người phải kiểm soát mức đường huyết một cách nghiêm ngặt, việc tiêu thụ mật ong cần được kiểm soát chặt chẽ. Các bác sĩ thường khuyến nghị bệnh nhân tiểu đường nên thay thế mật ong bằng các chất tạo ngọt có chỉ số đường huyết thấp hơn hoặc sử dụng mật ong trong lượng vừa phải.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ khuyến cáo, mật ong không được khuyến khích cho trẻ em dưới 1 tuổi vì có thể chứa vi khuẩn gây ngộ độc botulism, một căn bệnh nguy hiểm ảnh hưởng đến hệ thần kinh của trẻ. Dù tỷ lệ mắc bệnh là rất thấp, nhưng các chuyên gia y tế vẫn khuyến cáo không nên cho trẻ em dưới 1 tuổi ăn mật ong.
Mặc dù rất hiếm, nhưng một số người có thể bị dị ứng với mật ong, đặc biệt là những người bị dị ứng với phấn hoa. Triệu chứng dị ứng có thể bao gồm phát ban, ngứa, hoặc thậm chí là sưng tấy và khó thở. Nếu có dấu hiệu dị ứng sau khi sử dụng mật ong, nên ngừng sử dụng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Thận trọng khi dùng mật ong chung với thực phẩm và thuốc khác
Đặc biệt mật ong có thể tương tác với một số loại thực phẩm và thuốc, do đó việc kết hợp mật ong với những thực phẩm hoặc thuốc khác cần được thận trọng.
Kết hợp mật ong và bột sắn dây: Mật ong chứa nhiều fructose, một loại đường có thể khó tiêu hóa ở một số người, đặc biệt là những người có vấn đề về tiêu hóa hoặc mắc bệnh lý như hội chứng ruột kích thích. Khi kết hợp với tinh bột trong bột sắn dây, sự tiêu hóa có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến đầy hơi và khó tiêu. Bột sắn dây là một loại tinh bột dễ tiêu hóa, nhưng khi kết hợp với các đường như fructose trong mật ong, có thể gây cản trở quá trình hấp thụ dưỡng chất do cơ thể cần thời gian để xử lý cả tinh bột và đường cùng một lúc.
Tuy chưa có nghiên cứu cụ thể về việc kết hợp mật ong và bột sắn dây, những lý thuyết này dựa trên cơ chế tiêu hóa chung và các khuyến cáo từ các chuyên gia dinh dưỡng. Nếu gặp các triệu chứng như đầy hơi, khó tiêu, hoặc bất kỳ phản ứng bất thường nào, người dùng nên ngừng kết hợp hai nguyên liệu này và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Kết hợp với thuốc giảm đau hoặc kháng sinh: Một số nghiên cứu cho thấy mật ong có thể làm tăng tác dụng của một số loại thuốc giảm đau hoặc kháng sinh, giúp cải thiện hiệu quả điều trị. Mật ong nguyên chất có khả năng tương tác với một số loại thuốc như thuốc chống đông máu, thuốc điều trị động kinh chứa phenytoin, điều trị tim mạch, hạ đường huyết… vì có thể làm thay đổi hiệu quả của thuốc hoặc tăng các tác dụng phụ. Người bệnh đang dùng thuốc tây nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Kết hợp với các sản phẩm có đường khác: Mật ong là một nguồn cung cấp đường tự nhiên, vì vậy việc kết hợp nó với các sản phẩm có chứa đường bổ sung (như kẹo hoặc bánh ngọt) có thể làm tăng lượng đường tiêu thụ trong cơ thể. Người có vấn đề về sức khỏe tim mạch, tiểu đường hay thừa cân nên cân nhắc khi kết hợp mật ong với các thực phẩm chứa đường khác.
Bác sĩ Trà Phương lưu ý ngay cả người khỏe mạnh cũng nên dùng mật ong điều độ. Mỗi người trưởng thành không nên tiêu thụ quá 10% tổng lượng calo từ đường bổ sung hoặc đường tự nhiên, bao gồm mật ong, nước ép trái cây và siro.
Người dùng nên lựa chọn sử dụng mật ong nguyên chất, tránh pha mật ong với nước sôi do có thể làm mất dưỡng chất và enzym có lợi. Không nên uống mật ong với sản phẩm từ đậu (sữa đậu nành, sữa đậu xanh) do các khoáng chất, axit hữu cơ và protein thực vật trong đậu kết hợp với các enzyme trong mật ong tạo ra phản ứng sinh hóa học không tốt cho sức khỏe. Thực phẩm này cũng không thích hợp dùng chung với hải sản do có thể kích ứng đường ruột, tiêu chảy, ngộ độc.
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12605:2019 về mật ong
Tiêu chuẩn này do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố yêu cầu mật ong phải giữ nguyên bản chất tự nhiên của mật ong, không được pha trộn và bổ sung bất kỳ thành phần nào. Mật ong không được đun nóng hoặc xử lí mà có thể gây thay đổi thành phần cơ bản, chất lượng mật ong.
Mật ong có nhiều màu từ gần như không màu đến màu nâu sẫm. Có mùi thơm đặc trưng, có vị từ ngọt nhẹ đến ngọt khé. Mật ong luôn ở trạng thái lỏng sánh cho đến kết tinh.
Hàm lượng nước đối với mật ong từ hoa và mật ong từ cây thuộc chi thạch thảo không lớn hơn 23%; Hàm lượng nước đối với mật ong của một số loại cây từ lá không lớn hơn 21%.
Tổng hàm lượng fructose và glucose: Mật ong từ dịch cây, hỗn hợp của mật từ dịch cây và mật hoa không nhỏ hơn 45g/100g. Đối với các loại mật ong còn lại không nhỏ hơn 60 g/100g.
Về hàm lượng sucrose: Các loại mật ong từ cỏ linh lăng, các loài cam quýt, dương hòe chi Hedysarum, loài Banksia menziesii, bạch đàn trắng, các loài Eucryphia lucida, Eucryphia milligani không lớn hơn 10g/100g. Đối với mật ong từ cây oải hương, cây mồ hôi không lớn hơn 15g/100g. Các loại mật ong còn lại không lớn hơn 5 g/100 g.
Vân Thảo (T/h)
https://vietq.vn/bac-si-khuyen-cao-nen-than-trong-khi-dung-mat-ong-chung-voi-thuc-pham-va-thuoc-khac-d233329.html
