Theo Báo cáo của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), Việt Nam là một trong những quốc gia có nguồn phát sinh rác thải nhựa xả ra môi trường nhiều nhất thế giới.
Ông Hoàng Đức Vượng, Chủ tịch Chi hội Nhựa tái sinh, Hiệp hội Nhựa Việt Nam cho biết, trong những năm qua, tiêu thụ nhựa ở Việt Nam liên tục tăng trưởng khoảng 15% mỗi năm. Với lượng tiêu thụ tăng mạnh, lượng rác thải nhựa ra môi trường là rất lớn và tăng hàng ngày. Lượng rác thải nhựa này đang một phần (nhựa có giá trị) đang được thu gom, tái chế ở các làng nghề trên cả nước.
Tuy nhiên còn lượng lớn rác thải nhựa khó tái chế, giá trị thấp như bao bì, túi nilon, nhựa sử dụng 1 lần… không được tái chế, đổ ra bãi rác chôn lấp, hoặc thải trực tiếp ra môi trường. Điều này cũng đồng nghĩa với lượng rác thải nhựa thải ra rất lớn cần phải xử lý.
Theo số liệu của Bộ Tài nguyên & Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hằng năm, trên thế giới, có tới 300 triệu tấn rác thải nhựa bị thải ra môi trường. Riêng ở Việt Nam, trung bình mỗi năm thải ra khoảng 1,8 triệu tấn rác nhựa, phần lớn trong số đó là có túi nylon.
Trung bình, mỗi hộ gia đình Việt Nam sử dụng khoảng một kg túi nylon mỗi tháng. Hơn 80% trong số đó đều bị thải bỏ sau khi dùng một lần… chỉ 27% lượng rác này được tái chế. Điều đáng nói, việc xử lý và tái chế rác thải nhựa còn nhiều hạn chế khi có đến 90% rác thải nhựa được xử lý theo cách chôn, lấp, đốt và chỉ có 10% còn lại là được tái chế. Riêng hai thành phố lớn là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh trung bình mỗi ngày thải ra môi trường khoảng 80 tấn rác thải nhựa và túi nilon.
Rác thải nhựa để lại không ít nguy hại cho môi trường và sức khỏe cộng đồng. Ảnh minh họa
Ông Albert Lieberg, Trưởng Đại diện Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) tại Việt Nam từng nhận định, Việt Nam là một trong 5 quốc gia hàng đầu phải chịu trách nhiệm cho khoảng 13 triệu tấn rác nhựa được thải ra đại dương mỗi năm. Khi mà tiêu dùng nhựa của Việt Nam ngày càng tăng cũng đang phải đối mặt với nguy cơ từ vi nhựa. Một trong những nguồn vi nhựa được đưa vào cơ thể hàng ngày có thể kể tới đó là nước uống đóng chai.
Năm 2024, một nghiên cứu tại Mỹ được trên tạp chí Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia của Mỹ (PNAS) đã cho thấy 1 lít nước đóng chai trung bình có gần 250.000 hạt vi nhựa vô hình, dù hiện chưa rõ tác động của những hạt này đối với sức khỏe con người.
Các nhà nghiên cứu đã xem xét 5 mẫu nước đóng chai từ 3 nhãn hiệu phổ biến. Sau khi tính toán, họ phát hiện mật độ hạt vi nhựa dao động trong khoảng 110.000-400.000 hạt/lít, trung bình ở mức khoảng 240.000 hạt/lít. Số lượng vi nhựa này cao gấp 10 đến 100 lần so với ước tính trước đây, gây ra những nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe và cần được được nghiên cứu thêm.
Liên quan tới việc nước đóng chai chứa hạt vi nhựa, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Nguyên trưởng khoa Y tế Công Cộng, nguyên Phó Hiệu trưởng trường Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh cho hay, nhiều nghiên cứu đã cho thấy nước đóng chai chứa vi nhựa. Có 2 lý do nước đóng chai có nhiều vi nhựa đó là do vi nhựa này có thể có từ nước dùng làm nguyên liệu cho nước đóng chai. Hoặc vi nhựa có thể bị nhiễm vi nhựa từ trong không khí và từ sự bong tróc các hạt nhựa li ti từ chai nhựa hoặc từ nắp chai hay lót nắp chai.
Đặc biệt với các loại bình nước đóng chai 20l giá rẻ màu xanh với giá bán từ 20.000 -25.000đ được làm bằng nhựa hỗn hợp có khả năng sản sinh ra hạt vi nhựa nhiều. Sự tác động của nhiệt độ môi trường các hạt vi nhựa trong các loại bình này sẽ có khả năng phát tán vi nhựa vào nước và trong môi trường mạnh hơn. Do quá trình đối lưu diễn ra mạnh mẽ do tác động nhiệt. Do đó việc giảm thiểu chất thải từ nhựa, nilon đã trở thành yêu cầu cấp bách ngay lúc này, trước hết bắt đầu từ việc giảm thiểu tiêu thụ các sản phẩm nhựa và nilon khó phân hủy, đặc biệt là các sản phẩm nhựa dùng một lần.
Điều đáng chú ý, để giảm thiểu rác thải nhựa, giải pháp cần phải được triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả. Việc tăng cường tuyên truyền và nâng cao nhận thức là nền tảng quan trọng. Thay đổi hành vi và ứng xử của cả cộng đồng và doanh nghiệp đối với sản phẩm nhựa và rác thải nhựa là quan trọng nhất. Những hành động nhỏ như hạn chế sử dụng túi nilon, sử dụng chai và lọ thủy tinh thay vì nhựa, ưu tiên mua sản phẩm đóng hộp giấy thay vì hộp nhựa… sẽ đóng góp tích cực vào cuộc chiến chống rác thải nhựa.
An Dương (T/h)
https://vietq.vn/viet-nam-la-mot-trong-nhung-quoc-gia-co-nguon-phat-sinh-rac-thai-nhua-dung-dau-the-gioi-d231159.html
