Kẽm hay các vi chất khác, dù rất quan trọng đối với cơ thể, tuy nhiên nếu bổ sung kẽm không đúng cách hoàn toàn có thể trở thành con dao hai lưỡi làm tổn thương sức khỏe.
Kẽm là một trong những nguồn vi chất không thể thiếu đối với cơ thể con người và giữ vai trò trong quá trình sinh hóa diễn ra bên trong cơ thể. Cụ thể, kẽm giúp cân bằng hàm lượng đường trong máu để ngăn ngừa tình trạng đường tăng lên. Ngoài ra, kẽm còn kìm hãm tốc độ chuyển hóa của cơ thể để tránh khỏi những ảnh hưởng tác động lên việc phân chia và tổng hợp phân tử ADN.
Một trong những chức năng quan trọng của kẽm là tăng cường sức đề kháng cho cơ thể để chống lại những bệnh từ tác động bên ngoài vào cơ thể. Kẽm còn đóng góp vào việc chữa lành vết thương, khả năng sinh sản, tăng trưởng tế bào, sức khỏe của xương. Ngoài ra, kẽm còn là một loại vi chất để thực hiện chức năng ngửi, nếm và tạo nên cảm giác ngon miệng.
Một số nghiên cứu cho thấy kẽm có khả năng chống lại các bệnh cảm cúm do virus gây ra. Mức độ kẽm trong cơ thể thấp có liên quan đến một số bệnh như vô sinh nam giới, tiểu đường týp 2, HIV, hay bệnh trầm cảm nặng. Cơ thể thiếu kẽm sẽ khiến tốc độ tăng trưởng chậm lại, giảm mức insulin, giảm vị giác và khứu giác gây chán ăn, rụng lông, tóc, da khô, vết thương lâu lành, tiêu chảy, buồn nôn…
Mặc dù kẽm có rất nhiều lợi ích đối với cơ thể, nhưng điều đó không có nghĩa là càng bổ sung nhiều kẽm càng tốt. Ngưỡng dung nạp kẽm tối đa với người trưởng thành là 40mg mỗi ngày. Liều cao hơn ngưỡng dung nạp chỉ được dùng trong thời gian ngắn và có chỉ định của bác sĩ nên nếu bổ sung kẽm vượt quá ngưỡng dung nạp 40mg mỗi ngày trong thời gian dài có thể gây ra tình trạng ngộ độc kẽm.
Việc bổ sung kẽm quá mức dễ gây hại sức khỏe. Ảnh minh họa
Cụ thể, mới đây chị H (Hà Nội) đã tiêm vaccine được 15 ngày, gần đây bỗng thấy nặng ngực, khó thở, cổ khô, người mệt. Hơn một tháng nay chỉ làm việc ở nhà, không tiếp xúc trực tiếp với ai, cũng không ở trong khu vực có nguy cơ lây nhiễm.
Rà soát lại chế độ ăn và thực phẩm bổ sung, chỉ có một điểm là chị H bổ sung thêm kẽm để tăng sức đề kháng. Một viên nén chứa 25mg kẽm, mỗi ngày uống 2 viên. Sau khi xét nghiệm cho thấy lượng kẽm bổ sung vượt quá ngưỡng hấp thu của cơ thể trong thời gian dài là nguyên nhân dẫn tới những triệu chứng lầm tưởng với Covid-19.
Theo các bác sĩ, nếu bổ sung dư thừa kẽm trong những khẩu phần ăn hằng ngày sẽ không dẫn đến ngộ độc kẽm. Nhưng nếu cung cấp quá nhiều những loại vitamin tổng hợp hay dùng những dụng cụ gia dụng có chứa kẽm thì sẽ có thể làm cho dễ xảy ra hiện tượng thừa kẽm sẽ dẫn tới ngộ độc như trường hợp trên. Tuy nhiên do không nắm rõ được những dấu hiệu của việc thừa kẽm nên đã có sự nhầm lẫn không đáng có như trường hợp trên. Vậy đâu là những dấu hiệu nhận biết rõ nhất của thừa kẽm?
Buồn nôn
Khi bổ sung dư thừa kẽm sẽ dẫn đến tình trạng buồn nôn, nôn, ợ nhiều lần. Được biết trong thuốc chống cảm lạnh có chứa 225 mg kẽm nên khi sử dụng thuốc này nhằm phòng chống cảm lạnh thì sẽ gây cảm giác buồn nôn ngay tức khắc. Theo những nghiên cứu trên thế giới, cứ 47 người dùng 15 mg kẽm một ngày sẽ có nửa số người đó buồn nôn và nôn nhiều lần trong ngày.
Nôn sẽ giúp chúng ta giảm bớt thừa kẽm ra ngoài nhưng cũng để lại những biến chứng nghiêm trọng nên người bệnh cần đến cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.
Đau bụng và tiêu chảy
Khi mắc phải hiện tượng thừa kẽm, người bệnh thường gặp những vấn đề về hệ tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy hoặc có cả táo bón là kết quả của hiện tượng này. Những đồ vật gia dụng như chất kết dính, hóa chất tẩy rửa có chứa chất kẽm clorua nên nếu bị ngộ độc kẽm từ những nguyên nhân này với lượng kẽm lớn hơn 20% thì sẽ gặp phải những vấn đề về tiêu hóa kể trên.
Đắng miệng thường xuyên
Đây là biểu hiện rõ rệt nhất của dư thừa kẽm. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng chán ăn, mất vị giác hoặc ăn không ngon miệng.
Triệu chứng giống bệnh cúm
Uống nhiều kẽm trong ngày có thể gây ra những dấu hiệu như sốt, ớn lạnh, ho, nhức đầu. Nhưng những triệu chứng trên cũng là khả năng của ngộ độc khoáng chất khác nên cần phải phân biệt với chúng.
Nồng độ cholesterol HDL thấp
Loại cholesterol tốt cho cơ thể là HDL với nhiệm vụ giảm nguy cơ bệnh tim mạch và ngăn chặn xơ vữa động mạch, với lượng khoảng lớn hơn 40mg/dL. Khi ta bổ sung 50mgr kẽm một ngày sẽ làm nồng độ HDL thấp đi và tăng lên lượng cholesterol xấu là LDL, kết quả là sẽ tăng khả năng bị những bệnh lý tim mạch.
Thiếu đồng
Theo nghiên cứu, đồng là chất cạnh tranh với kẽm để được hấp thụ vào ruột non của người. Khi ta sử dụng 40mg kẽm một ngày sẽ khiến đồng cũng không được hấp thụ vào ruột non. Do đó, cơ thể sẽ thiếu đồng và gây ra những bệnh lý liên quan đến thiếu máu nội bào và giảm bạch cầu trung tính.
Dễ bị nhiễm bệnh
Bổ sung thừa kẽm sẽ tạo ra những rối loạn về phản ứng miễn dịch trong cơ thể chúng ra. Những rối loạn này xảy ra là do hiện tượng thừa kẽm sẽ làm suy giảm chức năng của tế bào T, gây ảnh hưởng đến những phản ứng miễn dịch và cuối cùng cơ thể sẽ có nguy cơ mắc những bệnh xâm nhập.
Nếu một người nghi ngờ sử dụng quá liều kẽm, trước tiên cần dừng việc bổ sung kẽm. Nếu những dấu hiệu nhẹ, người bệnh có thể uống một ly sữa tươi. Canxi và photpho trong sữa sẽ liên kết với kẽm dư thừa trong đường tiêu hóa tạo các chelate và đào thải, ngăn ngừa cơ thể tiếp tục hấp thu kẽm.
Nếu tình trạng ngộ độc quá mức do bổ sung lượng kẽm lớn trong thời gian dài, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và điều trị thích hợp.
Vì vậy, trước khi sử dụng bất cứ một sản phẩm thuốc hay thực phẩm chức năng nào, mọi người cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất, tham khảo tư vấn của những người có chuyên môn để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho chính mình.
An Dương (T/h)
https://vietq.vn/bo-sung-kem-con-dao-hai-luoi-lam-ton-hai-suc-khoe-d191724.html
